حدود پانزده سال پیش بزرگترین طرح مسکن در کشور شروع و با نتایج نه چندان ارزشمند در قیاس با منابع صرف شده از نظر کیفیت و استاندارد و نیز دوره زمانی اجرای آن به بار آمد. در یک کلام اینهمه ناهنجاری تداخل نقش دولت و بخش خصوصی در این طرح بود که در سایر موارد نیز مصداقهایی دارد. در بیشتر کشورها موضوع مسکن از اولویتهایی برخوردار است اما آنها که موفق هستند یک استراتژی اصلی دارند:
دولت توسعه دهنده و بخش خصوصی سازنده
کشورها با نظامهای مختلف سیاسی هرکدام این استراتژی را درست پیادهسازی کردهاند موفق بودهاند. البته این موفقیت نسبی است ولی نمونههای خوب زیاد است.
در این استراتژی توسعه دهنده واقعا کار را توسعه داده و سازندگان در یک نظام صحیح میسازند. توسعه دهندگی لایههای متفاوتی دارد. دولت توسعه دهنده اصلی سیاست ها و توسعهدهندگان بخش خصوصی هم حضور دارند. یک توسعه دهنده زمین خام میگیرد، مجوزهای لازم را دریافت میکند، تعداد زیادی ساختمان ایجاد میکند و فاضلاب، خطوط آب و برق، خیابانها و محدودهها را در آن قرار میدهد. سپس سازنده وارد می شود و خانه را میسازد. در عمل شهرکهای جدید در مسکن مهر این نقش را بازی میکردند که به علت اینکه دولتی هستند از چابکی برخوردار نبودند.
در حوزه ساخت سازنده نیز میتواند توسعه دهنده باشد. در واقع، بسیاری از آنها هستند. همانند شرکتهایی که EPCF هستند. اما ساخت و توسعه دو وظیفه مجزا و متفاوت است. در مسکن مهر عملا تمامی منابع از سوی دولت تامین شد و چکونگی تامین و توزیع آن بسیار ناهماهنگ بود.
امروزه تولید مسکن بدون روش صنعتیسازی هم قیمت را افزایش داده و هم کیفیت را زیر سوال میبرد. سبک سازی ساختمان در کشور با مشکلات جدی فرهنگی مصرف کننده و نیز سازندگان مواجه است.
در دوران گذشته برنامهریزی تولید مسکن به صورت انبوه با روشهای سنتی انجام شده است. در مسکن انبوه نظامهای تولید صنعتی بایستی حاکم شوند. در این روش خریداران در انتخاب بسیار محدود هستند ولی در عوض به استاندارد میتوانند تکیه کنند و از نظر زمانی در مواعد تحویل امیدوار باشند.
سازندگان مسکن صنعتی سیستمهایی هستند که خانههای زیادی را میسازند و تولیدکنندگان بزرگی هستند که سالانه هزاران خانه در مکانهای مختلف، اغلب در بازارهای مختلف نیز میسازند. در هدف گذاری تولید یک میلیون مسکن در سال باید به نقش سازندگان خصوصی خارج از این مدار نیز توجه نمود. این طرح یک میلیون عضو دارد که آن را به بزرگترین سازمان تجاری کشور میکند. چنین طرحی نقش سازندگان مختلف را باید در نظر داشته باشد.