کارخانه میکرو یا ریز کارخانه و به عبارت دیگر کارخانه در مقیاس کوچک ، کارخانه ای خودکار و از نظر فنی پیشرفته است و این فناوری دارای طیف گسترده ای از قابلیت ها می باشد که ویژگی های خاصی را به این فناوری می دهد . در یگ نگاه کلی ، برای مثال این کارخانه ها یک مرکز تولید می باشند که می توانند بصورت مادولار تکرار شده و تولید خود را افزایش دهند. و یا اینکه به دلیل استفاده فرآیندهای خودکار و فناوری های پیشرفته ، به انرژی کمتری ، مواد کمتر و نیروی کار کم اما با تخصص بالا نیاز دارد.
از منظری دیگر اگر به آنها توجه کنیم در می یابیم که ریز کارخانه ها از نظر ابعادی و تجهیزات و سیستم های تولید کوچک سازی شده اند ، محصولاتشان نیز در مقیاس کوچک تولید می شوند. با کاهش اندازه کارخانه کمک می کند وبه سرمایه کمتری نیاز دارد و همچنین هزینه های عملیاتی را کاهش می دهد.
بد نیست به تاریخچه این کارخانه ها که حدود سی سال از ایجاد اولین کارخانه های پیشتاز در این زیمنه می گذرد توجه کنیم. از زمان توسعه اولین ریز کارخانه در سال 1990 ، این فناوری شاهد پیشرفت های زیادی بوده تا امروز که به تحول دیجیتال نیز پیوند خورده است .
مفهوم ریز کارخانه برای اولین بار در سال 1990 توسط آزمایشگاه مهندس مکانیک ژاپن مطرح شد. پس از ایجاد و توسعه آن ، این آزمایشگاه تقریباً یک دهه در پروژه ای برای کوچک کردن ابزارآلات و سیستم های تولید کار کردتا اینکه در سال 1996 نمونه اولیه ای از یک کارخانه ماشینکاری را ایجاد کند ، که منجر به ایجاد اولین سیستم ساخت رومیزی برای تولید بلبرینگ های میکرو توپی در سال 1999 شد . این سرآغاز تجاری شدن این فناوری بود و باعث تحرک در این زمینه در صنعت جهانی شد . پس از آن ، موسسه ساخت ، مهندسی و اتوماسیون آلمان و همچنین سوئیس ، تحقیقات گسترده ای را برای توسعه این فناوری شروع بکار نمودند.
اما اکنون در عرصه ی بین المللی مدلهای مختلف کسب و کار ها باعث تغییر در تفکر تولید سنتی شده اند . برخی هنوز طرفدار کاهش هزینه ها و ساخت کارخانه های بزرگ برای دستیابی به صرفه اقتصادی در مقیاس و تولید انبوه هستند و در این راه با ابداع روشهایی با استفاده از تحول دیجیتال موفق بوده اند .
این امر خوبست ولی هنوز به شبکه توزیع گسترده و پرهزینه نیاز دارد تا محصولات را در دسترس مشتریان قرار دهد. در مقایسه با این امر میکرو کارخانه با راه اندازی چندین واحد تولیدی کوچک ، با فناوری پیشرفته ، در نزدیکی بازارهای مصرف ، می تواند با چالاکی و نیز تولید محصول سفارشی به تعداد بهر های کوچک عمل کند. می توان جنبه های متفاوت دیگری را نیز مطرح نمود .
نکته مهم این است که به تحولات سریع و تحیر بر انگیز در این زمینه هنگامی که این فناوری ها با یکدیگر ادغام می شوند و زمینه بروز نوآوری های کوانتومی را بوجود می آورند بنماییم. در این راستا هنوز در کشورمان در مقیاس اقتصادی در سطح کلان برنامه ای شکل جدی بخود نگرفته و می توان برای آن یک اکو سیستم فعال و ارزشمند ایجاد نمود .
