26 اکتبر 2023 -نوشته الکساندرا سیمز و تریش اوسالیوان، مکالمه-اعتبار: دامنه عمومی Pixabay/CC0
زمانی بود که ماشین لباسشویی خانوادگی چندین دهه دوام می آورد و هر خرابی توسط تعمیرکار محلی دوستانه رفع می شد. اما آن روزها مدتهاست که گذشته است.امروزه، اغلب راه سریع‌تر، آسان‌تر و ارزان‌تر تعویض اقلام خانگی است، حتی اگر قرار باشد آنها قابل تعمیر باشند.
این فقط یک موضوع مرتبط با مصرف کننده نیست. تنها حدود 2 درصد از زباله های الکترونیکی نیوزلند بازیافت می شود، به این معنی که بیشتر کالاهای الکتریکی ما به محل های دفن زباله ختم می شود.و این مشکل احتمالا بدتر می شود زیرا دستگاه های بیشتری از نرم افزار استفاده می کنند. این به تولید کنندگان اجازه می دهد تا طول عمر محصولات خود را محدود کنند. قوانین حق چاپ روی آن نرم افزار تعمیرات را حتی دشوارتر و به طور بالقوه غیرقانونی می کند.
بنابراین برای محافظت از مصرف کنندگان و محیط زیست در برابر وسایلی که عمر کوتاهی دارند، چه کاری می توان انجام داد؟ تحقیقات ما نشان داد که تغییراتی در طیف وسیعی از قوانین، از جمله قانون کپی رایت، برای تثبیت “حق تعمیر” مصرف کننده مورد نیاز است. دولت می تواند به خارج از کشور نگاه کند تا ببیند چگونه می توان این کار را انجام داد.
حق تعمیر
مفهوم “حق تعمیر” نسبتا مبهم است. اما اساساً، محصولات باید طوری طراحی شوند که دوام بیشتری داشته باشند و قابل تعمیر باشند.تولیدکنندگان همچنین باید اطمینان حاصل کنند که تعمیرات می‌تواند با ابزارهای معمولی در دسترس باشد و قطعات یدکی و اطلاعات تعمیر در دسترس باشد.
در حالی که هیچ تعریف واحد یا مجموعه ای از الزامات وجود ندارد، تعدادی از کشورها (از جمله بریتانیا، فرانسه، استرالیا و بخش هایی از ایالات متحده) قوانینی را برای ایجاد حق تعمیر، البته به درجات مختلف، معرفی می کنند.
اما نیوزلند هنوز چنین قانونی را وضع نکرده یا در واقع پیشنهاد نکرده است.نکته مهم این است که حق تعمیر فقط به تعمیر لوازم الکترونیکی و لوازم خانگی خراب محدود نمی شود.
تولیدکنندگان به طور فزاینده ای از نرم افزار برای کنترل نحوه استفاده محصولات از طریق “قفل های نرم افزاری” که به عنوان قفل دیجیتال نیز شناخته می شوند، استفاده می کنند.به عنوان مثال، از این موارد برای متوقف کردن کار چاپگرها در پایان عمر از پیش برنامه ریزی شده آنها یا اگر مالک پرداخت اشتراک ماهانه را متوقف کند، استفاده شده است.
سپس مصرف کنندگان مجبور می شوند بین استفاده از تعمیرکاران مجاز گران قیمت برای “سرویس” چاپگر، ادامه پرداخت اشتراک یا دور انداختن دستگاه “آجری” خود (که به اندازه یک آجر کاربردی شده است) یکی را انتخاب کنند.
از قفل های نرم افزاری نیز برای جلوگیری از تعمیرات توسط مالک یا تعمیرکاران مستقل استفاده می شود، حتی اگر از قطعات یدکی اصلی استفاده شود.
هک کردن قفل نرم افزاری امکان پذیر است، اما می تواند یک چالش فنی و همچنین یک کابوس قانونی باشد. تعمیرکاران حرفه ای نگران نقض کپی رایت و سایر حقوق مالکیت معنوی در صورت تعمیر اقلام هستند.و آنها دلایل زیادی برای نگرانی دارند، زیرا تولیدکنندگان از “مالکیت معنوی به عنوان سلاح” علیه تعمیرکاران مستقل استفاده می کنند.
در نیوزلند، قفل‌های نرم‌افزاری به نام «اقدامات حفاظت از فناوری» (TPMs)، تحت قانون حق چاپ محافظت می‌شوند. تعمیرکاران مستقلی که برای تعمیر یا نگهداری یک محصول از TPM دور می زنند، مرتکب تخلف می شوند و در صورت تعقیب قضایی، مشمول جریمه ای تا 150000 دلار نیوزلند یا تا پنج سال زندان یا هر دو خواهند بود.
اما برخی از کشورها تشخیص داده اند که تولیدکنندگان به طور غیرقانونی از حق چاپ برای جلوگیری از تعمیر استفاده می کنند. در ایالات متحده استثناهای محدودی برای دور زدن قفل های نرم افزاری برای تعمیر برخی کالاها وجود دارد. اما این موارد موقتی هستند و باید هر سه سال یکبار تجدید نظر و تمدید شوند.
اصلاحیه پیشنهادی به قانون حق چاپ کانادا، دور زدن TPM ها را امکان پذیر می کند. این اصلاحیه در حال حاضر مراحل قانونی را طی می کند و انتظار می رود تصویب شود.
روند رو به رشد “جفت شدن قطعات” – به تولیدکنندگان اجازه می دهد تا از عملکرد صحیح یک محصول پس از نصب یک قطعه یدکی جلوگیری کنند – به این معنی است که دور زدن TPM ها همه مشکلات قفل نرم افزار را حل نمی کند.
این یک مشکل پیچیده است و هرگونه ممنوعیت جفت شدن قطعات نیاز به بررسی دقیق دارد.
در خارج از کشور، اپل یک برنامه “تعمیر سلف سرویس” دارد که به منظور اجازه تعمیرات مستقل محصولات اپل است. در عمل، این برنامه عمدتاً به دلیل درخواست‌های اپل غیرقابل اجرا بوده است – از جمله تحویل اطلاعات شخصی مشتریان، موافقت با سال‌ها ممیزی و امضای قراردادهای عدم افشای صرفاً برای دریافت قطعات.
برخی از آسیب های جفت شدن قطعات را می توان با اجرای طرح برچسب قابل تعمیر، همانطور که در فرانسه معرفی شد، کاهش داد.چنین طرح‌هایی از تولیدکنندگان می‌خواهد که برچسب‌هایی را درج کنند که قابل تعمیر بودن یک آیتم و هزینه احتمالی آن را مشخص می‌کند. این امر به مصرف‌کنندگان کمک می‌کند تا تصمیم‌گیری آگاهانه در مورد آنچه می‌خرند بگیرند، اما همچنین به یک ناظر مستقل برای اطمینان از صحت اطلاعات نیاز دارد.
در حالی که جنبش جهانی حق برای تعمیر در حال رشد است، هیچ یک از راه حل های در حال اجرا در خارج از کشور ساده نیستند و همه نیازمند قانون قابل توجهی هستند.
گفته می شود، نیوزلند باید به موضوع قابلیت اطمینان و طول عمر محصول به عنوان یک موضوع زیست محیطی و یک حق مصرف کننده بپردازد.
https://techxplore.com
