تاريخ 1400/10/07
در یک سال گذشته میزان درآمد شرکت های فعال در دنیای اینترنت در چین ۱۴.۹ درصد رشد کرد و پیشبینی می شود در سال جاری هم رشدی بالغ بر ۱۸ درصد در درآمد این شرکت ها تجربه شود
آینده نگر/ ترجمه مونا مشهدی رجبی/ منبع: CAICT
اقتصاد دیجیتال سهم بزرگی در اقتصاد جهان دارد و ارزش آن با سرعت زیادی در حال افزایش است. با وجود اینکه بحث اقتصاد دیجیتال و افزایش سهم آن در اقتصاد کشورها از سال ها قبل شروع شده بود ولی اگر همه گیری کرونا اتفاق نمیافتاد، ما به این سرعت در مسیر دیجیتالی شدن حرکت نمیکردیم. با همهگیری کرونا روند ورود به چهارمین انقلاب صنعتی در دنیا سرعت گرفته است و کشورها سرمایهگذاریهای زیادی را برای استفاده از فرصت‌های موجود در دنیای دیجیتال آغاز کردهاند.
در یک سال اخیر ما شاهد افزایش استفاده از دنیای مجازی برای کار، تحصیل، تفریح و حتی برگزاری جلسات بین‌المللی بودیم. استفاده از فضای مجازی برای خرید کالاهای مختلف یا شناسایی شرکتهای ارائهدهنده خدمات در میان مردم رواج زیادی پیدا کرده است. همین مسئله سبب شد تا در این روزها اینترنت و فضای آنلاین به بخش جدانشدنی و مهمی از زندگی تبدیل شود. اما سوال مهم این است که ارزش اقتصاد دیجیتال در دنیا چقدر است و آیا پتانسیل بیشتری برای رشد در این فضا وجود دارد یا خیر؟
در دوران همهگیری کرونا اقتصاد دیجیتال با سرعت زیادی رشد کرد. این بحران سلامتی نشان داد که تاب‌آوری اقتصاد دیجیتال در شرایط بحرانی بسیار بالا است و به همین دلیل سرمایهگذاری در این دنیا میتواند کمک زیادی در جهت گذر از روزهای سخت و بحرانی محسوب شود. حتی مدلهای تازه اقتصادی هم خبر از نقش کلیدی اقتصاد دیجیتال برای دوره پساکرونا و تسریع روند بازسازی اقتصادی دارد. البته هنوز خطراتی هم در این فضا وجود دارد که باید برطرف شود. خطراتی از قبیل احتمال دزدی اطلاعات و حملات سایبری که در یک سال اخیر در بخش‌های مختلف اقتصاد شاهد آن بودیم.
چین یکی از کشورهایی است که در سال‌های اخیر برای توسعه اقتصاد دیجیتال سرمایهگذاری زیادی انجام داده است و در نظر دارد سهم اقتصاد دیجیتال به کل تولید ناخالص داخلی خود را تا سال ۲۰۲۵ به مرز ۵۰ درصد برساند. این در حالی است که در سال ۲۰۲۰ سهم اقتصاد دیجیتال در این کشور برابر با ۴۰ درصد تولید ناخالص داخلی بود و رشد ۲.۵ درصدی را نسبت به سال قبل از آن تجربه کرده بود.
سازمان تجارت جهانی پیشبینی کرده است توسعه استفاده از تکنولوژیهای دیجیتال سبب شود ارزش تجارت در دنیا ۲ درصد در هر سال رشد کند و این سرعت رشد سالانه تا سال ۲۰۳۰ ادامه داشته باشد. از طرف دیگر تجارت خدمات هم در دنیا رشد خواهد کرد و از ۱۶ درصد در سال ۲۰۱۶ به ۲۵ درصد در سال ۲۰۳۰ خواهد رسید که این رشد هم به تکنولوژیهای دیجیتال اختصاص خواهد داشت.
امریکا و چین، دو صدرنشین
طبق گزارش منتشر شده توسط آکادمی تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات چین (CAICT) ارزش اقتصاد دیجیتال در ۴۷ کشور مورد مطالعه در سال ۲۰۲۰ به ۳۲.۶ هزار میلیارد دلار رسید که ۳ درصد نسبت به سال قبل از آن رشد کرده بود. سهم اقتصاد دیجیتال به کل اقتصاد دنیا در سال قبل برابر با ۴۳.۷ درصد بود. اصلیترین دلیل رشد اقتصاد دیجیتال در سال ۲۰۲۰ را میتوان افزایش بهکارگیری دنیای تکنولوژی در بخش صنعتی دانست. سهم صنعت در توسعه اقتصاد دیجیتال در یک سال اخیر برابر با ۸۴.۴ درصد برآورد شده است و چین بیشترین سرمایهگذاری را در این زمینه انجام داد.
بر مبنای این گزارش ارزش اقتصاد دیجیتال در امریکا در سال ۲۰۲۰ به ۱۳.۶ هزار میلیارد دلار رسید که ۶۰ درصد کل ارزش اقتصاد این کشور است. نرخ رشد سهم اقتصاد دیجیتال به کل اقتصاد در سال ۲۰۲۰ برابر با ۵ درصد اعلام شد و دومین نرخ رشد بالای اقتصاد دیجیتال ظرف یک سال را به خود اختصاص داد. بالاترین نرخ رشد سالانه اقتصاد دیجیتال در سال ۲۰۲۰ به چین اختصاص داشت.
این گزارش نشان داد با وجود اینکه ارزش اقتصاد دیجیتال در کشورهای آلمان و بریتانیا کمتر از چین است ولی سهم اقتصاد دیجیتال به کل اقتصاد این کشورها بالغ بر ۶۰ درصد است. در سال ۲۰۲۰ ارزش اقتصاد دیجیتال در آلمان برابر با ۲.۵۴ هزار میلیارد دلار، در ژاپن برابر با ۲.۴۸ هزار میلیارد دلار و در بریتانیا برابر با ۱.۷۹ هزار میلیارد دلار بود.
بر مبنای این گزارش چین از نظر بزرگی اقتصاد دیجیتال در دنیا جایگاه دوم را دارد ولی سهم اقتصاد دیجیتال به کل اقتصاد این کشور با تجربه رشد ۲.۴ درصدی در یک سال منتهی به پایان سال ۲۰۲۰ به مرز ۴۰ درصد رسید. ارزش اقتصاد دیجیتال چین در سال قبل برابر با ۶.۱هزار میلیارد دلار بود. در یک سال گذشته اقتصاد دیجیتال در این کشور با سرعت بالایی رشد کرد و این رشد در توان تولیدی چین هم مشاهده شد. نکته دیگر سرعت بالای رشد اقتصاد دیجیتال است که با توجه به میزان درآمد شرکتهای فعال در ارائه خدمات اینترنتی و افزایش شمار این قبیل شرکتها در کشور میتوان انتظار داشت که فرصت‌های زیادی برای رشد اقتصاد دیجیتال در چین فراهم است. آمارهای ارائهشده توسط وزارت ارتباطات چین نشان میدهد در یک سال گذشته میزان درآمد شرکتهای فعال در دنیای اینترنت ۱۴.۹ درصد رشد کرد و پیشبینی میشود در سال جاری هم رشدی بالغ بر ۱۸ درصد در درآمد این شرکتها تجربه شود.
افزایش ثبات در اقتصاد دیجیتال چین
آمارها نشان داد با وجود همهگیری کرونا و چالش‌هایی که برای اقتصاد ایجاد کرد، اقتصاد دیجیتال در چین به ثبات بالاتری رسید و طی یک سال با سرعت ۹.۶ درصد رشد کرد. این کشور توانست بالاترین نرخ رشد اقتصاد دیجیتال را در یک سال به خود اختصاص دهد و حاصل این رشد بالا در اقتصاد دیجیتال چین را میتوان در افزایش ۲.۴ درصدی سهم اقتصاد دیجیتال به کل تولید ناخالص داخلی کشور تنها ظرف یک سال مشاهده کرد.
دلیل رشد اقتصاد دیجیتال در این سال را میتوان افزایش محدودیتهای کرونایی و نقش مهم دنیای دیجیتال برای تداوم تولید و تجارت در کشور دانست. از طرف دیگر از خریدهای آنلاین گرفته تا کلاسهای درس آنلاین، دنیای دیجیتال هر روز بیشتر از روز قبل در زندگی انسانها جا باز کرده است و دولت چین با سرمایهگذاریهایی که در جهت توسعه زیرساخت‌های تکنولوژی و افزایش شمار طرح‌های خلاقانه داشت، بستر را برای تداوم استفاده از دنیای مجازی در اقتصاد فراهم کرد.
در این گزارش نقش مهم توسعه اقتصاد دیجیتال در شرایط کنونی حاکم بر اقتصاد مورد تاکید قرار گرفت. در این گزارش آمده است: «در شرایط کنونی که چالش‌هایی مانند رشد پایین اقتصادی و افزایش متوسط سنی جمعیت در اغلب کشورها تجربه میشود، توسعه اقتصاد دیجیتال میتواند بستر را برای توسعه اقتصادی جامع و فراگیر در کشور فراهم کند و به افراد سالمند امکان دهد تا ضمن دریافت خدمات از طریق دنیای دیجیتال برای دوره طولانیتری در بازار کار مشغول باشند و به خدماترسانی به اقتصاد کشورشان بپردازند.»
استراتژیهای مختلف در توسعه دیجیتالی
در بخش دیگری از این گزارش به استراتژی به کار گرفتهشده توسط برخی از کشورها در جهت توسعه اقتصاد دیجیتال هم پرداخته شده است. مطالعات نشان داد رویکرد چین در این زمینه توسعه استفاده از اقتصاد دیجیتال در بخش صنعتی بود. سیاستی که باعث میشد حجم فعالیت‌های صنعتی رشد کند و تاب‌آوری آن در مقابل بحرانهای سلامتی مانند بحران کرونا و موجهای مختلف آن افزایش پیدا کند. به عنوان مثال میتوان از توسعه استفاده از روش‌های پرداختی با موبایلها با استفاده از تکنولوژی فایو جی اشاره کرد. این کشور برای توسعه استفاده از تکنولوژیهای فایو جی در یک سال اخیر سرمایهگذاری زیادی انجام داده است.
اما امریکا رویکرد متفاوتی را در پیش گرفته است و بیشتر سرمایهها را صرف فعالیت‌های خلاقانه و نوآورانه در دنیای تکنولوژی کرد. این سیاست میتواند مزایای زیادی برای اقتصاد دیجیتال در سطح دنیا ایجاد کند و مزیت‌های اقتصادی زیادی را نیز نصیب امریکا خواهد کرد زیرا به کشور پیشگام و صادرکننده این تکنولوژیها تبدیل شده است. سرمایهگذاری انجامشده در اتحادیه اروپا روی ایجاد یک مدیریت یکپارچه در دنیای دیجیتال است که بستر را برای ایجاد یک اکولوژی اقتصاد دیجیتال یکسان در تمامی اروپا فراهم میکند. البته ایجاد پایههای قوی و قابل اعتماد اقتصاد دیجیتال هم در دستور کار اروپا قرار دارد.
در میان کشورهای اروپایی، آلمان بیشترین منافع اقتصادی را از دیجیتالی شدن بخش تولید به دست آورده است. این کشور را میتوان به عنوان یکی از کشورهای پیشگام در زمینه تحول دیجیتالی بخش تولید معرفی کرد و این سیاست منافع زیادی را هم نصیب صنعت به خصوص صنعت خودروسازی کرده است. آلمان صنعتیترین کشور اروپا است و در یک سال اخیر تلاش کرده است تا آسیبپذیری بخش تولید را در مقابل بحرانهایی مانند کرونا به حداقل برساند. سرمایهگذاری در توسعه دیجیتال این کشور راهی است که برای ایجاد توازن در عرصه اقتصادی در دستور کار دولت قرار گرفته است.
در پایان باید در نظر داشت که اقتصاد دیجیتال نقش مهی در اقتصاد آینده دنیا خواهد داشت و همسو شدن با این تحولات، هم برای اقتصاد کلان کشورها ضروری است و هم برای افرادی که قصد ورود به بازار کار را دارند. در این روزها داشتن مهارتهایی که در دنیای دیجیتال برای اشتغال ضروری است از اهمیت بالایی برخوردار است و افرادی که از این مهارتها بیبهره باشند نخواهند توانست در گذر از اقتصاد سنتی به اقتصاد دیجیتال از فرصت‌های کافی و مناسب شغلی برخوردار باشند.
