متن:
Coronavirus: the economic impact
به نقل از سایت یونیدو
مقدمه
هنوز در مورد تأثیرات اپیدمی ویروس کرونا و واکنشهای احتمالی دولتها برای محدود کردن اثرات انسانی و اقتصادی آن ، عدم اطمینان زیادی وجود دارد. بحث و تبادل نظر در مورد سیاستهای فعلی سؤالات اساسی زیر را در بر می گیرد:
- مسیر “معمولی” عملکرد اقتصادی و بهبود وضعیت کشورهایی که بحران سلامتی و اقتصادی را تجربه کرده اند چیست؟
- کدام کشورها و مناطق بیشتر تحت تأثیر بحران اپیدمی ویروس کرونا قرار دارند؟
- مؤثرترین پاسخ های سیاسی برای کاهش اثرات بحران و تسریع روند بهبود چیست؟
برای پرداختن به سؤال اول ، شرکت مشاور Ma و همکاران به تازگی تجزیه و تحلیل اقتصادی انجام داده است تا مسیر و نرخ رشد کشورها را در پی یک بحران بهداشتی را بررسی کند. (بحران هایی که آنها مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند شامل آنفولانزای 1968 (آنفولانزای هنگ کنگ)) ، SARS (2003) ، H1N1 (2009) ، MERS (2012) ، ابولا (2014) و زیکا (2016) است. نویسندگان تصدیق می کنند که شیوع ویروس کرونا گسترده تر از میانگین بحرانی در نمونه است و تخمین زده می شود که احتمالا این برآورد کمی محدودتر از تأثیر اپیدمی ویروس کرونا بصورت واقعیدر سطح جهان باشد.)
به طور متوسط ، رشد تولید ناخالص داخلی در کشورهای آسیب دیده حدود 2.4٪ کمتر از کشورهای تحت تأثیر است. کاهش رشد تولید ناخالص داخلی به دنبال بهبود سریع نیز ادامه دار است بطوریکه کشورهای آسیب دیده از یک درصد رشد بالاتر از کشورهای تحت تأثیر را در سال بحران برخوردار هستند. با این وجود ، پس از رونق اولیه در طی سال اول ، رشد اقتصادی متوقف می شود و رشد تولید ناخالص داخلی ممکن است به طور موازی در کشورهای آسیب دیده در مقایسه با کشورهای تحت تأثیر باقی نماند.
ما و همکاران) همچنین دریافتیم که کاهش در رشد تولید ناخالص داخلی به طور متوسط در کشورهای کم درآمد که دچار بحران سلامتی هستند بسیار شدیدتر از آن است که در کشورهای پیشرفته با آن مواجه هستند. درکشورهای کم درآمد علاوه بر این ، با تأثیر محرک سیاستهای مالی بر عملکرد وضعیت بهبود را در می یابند. بنابراین این سؤال پیش می آید که آیا اپیدمی ویروس کرونا ممکن است نسبت به کشورهای توسعه یافته کمتر آزاردهنده باشد.؟
تأثیرات اجتماعی و اقتصادی بحران اپیدمی ویروس کرونا
درشماره های قبلی این بولتن پیش بینی های بعمل آمده وضعیت تیره تری را برای متغیرهای کلیدی اقتصادی و اجتماعی ارایه می کند:
رشد تولید ناخالص داخلی جهانی: پیش بینی های مربوط به سال 2020 توسط سازمان تجارت جهانی بین 8/8 درصد و 1 درصد توسط UNDESA ، که سناریوی خوش بینانهای می باشد مطابق شکل 1 نشان داده شده است. در بین این پیش بینی ها ، صندوق بین المللی پول (IMF) اصلی ترین مرجع برای ارزیابی تأثیر اقتصادی اپیدمی ویروس کرونا. می باشد. بر این اساس ، رشد جهانی -4.2 درصد کاهش خواهد یافت ، که اختلاف 7 درصدی در مقایسه با پیش بینی های منتشر شده قبل از شروع بحران را داراست.
شکل 1: چشم انداز رشد جهانی: آخرین پیش بینی های سازمان های مختلف
در حالی که انتظار می رود اقتصادهای پیشرفته به دلیل بحران اپیدمی ویروس کرونا به سختی آسیب ببینند ، دو منطقه در حال ظهور نیز دچار افت شدید خواهند شد: توسعه اروپا و آمریکای لاتین و کارائیب).
شکل 2: اختلافات منطقه ای نرخ رشد تولید ناخالص داخلی پیش بینی شده برای سال 2020 در WEO صندوق بین المللی پول در اکتبر 2019 و آوریل 2020
منبع: شرح UNIDO مبتنی بر صندوق بین المللی پول.
تجارت جهانی و سرمایه گذاری: پیش بینی می شود حجم تجارت جهانی بین 32 درصد که توسط WTO ، به عنوان سناریویی بدبینانه و -9 درصد (IMF) در سال 2020 کاهش یابد ، همانطور که در شکل 3 نشان داده شده است. علاوه بر این ، جریان سرمایه در حال حرکت به سمت اقتصادهای پیشرفته است.
شکل 3: تغییر سالانه در حجم تجارت جهانی: آخرین پیش بینی های سازمان های مختلف
توجه: تغییر در تجارت به عنوان میانگین تغییر در صادرات و واردات محاسبه می شود. پیش بینی های WTO فقط تجارت کالا (به استثنای خدمات) را شامل می شود. ارقام صندوق بین المللی پول شامل کالاها و خدمات است. پیش بینی ها در تاریخ های زیر انجام شده اند: صندوق بین المللی پول = 14 آوریل؛ WTO = 9 آوریل. پیش بینی های انجام شده توسط صندوق بین المللی پول در چشم انداز اقتصادی جهانی (WEO) 2019 خط سبز به عنوان مبنای مقایسه برای مقایسه استفاده می شود.
فقر جهانی: با فرض کاهش در تولید ناخالص داخلی جهانی براساس برآورد صندوق بین المللی پول ، انتظار می رود افزایش سهم افرادی که در فقر شدید زندگی می کنند از 0.8 درصد تا 1.5 درصد باشد. این معادل افزایش تعداد فقرا بین 50 تا 70 میلیون نفر در مقایسه با برآوردهای اولیه برای سال 2020 است. سایر ارقام با استفاده از پیش بینی های مختلف رشد تولید ناخالص داخلی و خط مقدم فقر ، حاکی از افزایش نزدیک به 420 میلیون نفر دیگر است که در فقر شدید زندگی می کنند (شکل 4).
شکل 4: نسبت جمعیت فقر شدید جهان: آخرین پیش بینی های سازمان های مختلف
انتشار گازهای گلخانه ای CO2: همزمان با گسترش بحران اپیدمی ویروس کرونا ، تقاضای انرژی و انتشار CO2 همچنان در حال کاهش است (ایوان 2020).
شواهد جدید حاکی از آن است که پیشرفت بشر برای اولین بار از سال 1990 به بعد در حال كاهش است .
تصویر در حال ظهور ، وخیم تر شدن رشد اقتصادی و اجتماعی را نشان می دهد. این به خوبی در آخرین پیش بینی های شاخص توسعه انسانی برای سال 2020 بازتاب یافته است. طبق گفته آچیم اشتاینر ، سرپرست UNDP ، جهان طی 30 سال گذشته بحران های بسیاری از جمله بحران مالی جهانی – 2007 2009 را شاهد بوده است. و علیرغم ظهور هر کدام به طور کلی ، دستاوردهای توسعه جهان سال به سال افزایش می یابد. اما با اپیدمی ویروس کرونا با برخورد سه جانبه خود به سلامت ، آموزش و درآمد – ممکن است این روند را تغییر دهد.
شواهد اول : داده های واقعی برای سه ماهه اول سال 2020 پیش بینی های تجاری را تأیید می کنند.
شواهد دوم :داده های سه ماهه اول سال 2020 نشان می دهد که همه گیر اپیدمی ویروس کرونا ارزش تجارت جهانی را 3 درصد کاهش داده است. انتظار می رود این روند رکود در سه ماهه دوم سال 2020 شتاب بیشتری داشته باشد ، براساس آخرین ارزیابی UNCTAD ، پیش بینی می شود تجارت جهانی میزانی معادل یک جهارم میزان سه ماهه از 27 درصد را به ثبت برساند.
شواهد سوم: انتظار می رود آمریکای شمالی و آسیا بیشتر از افت تجارت جهانی رنج ببرند.
پیش بینی می شود تقریبا در همه مناطق حتی در خوش بینانه ترین سناریوها ، شاهد کاهش دو رقمی حجم تجارت باشیم. در مقایسه منطقه ای ، همانطور که در شکل 5 نشان داده شده است ، پیش بینی می شود که آمریکای شمالی و آسیا بیشترین تأثیر پذیری منفی را بر میزان صادرات را داشته باشند (شکل 5).
شکل 5: پیش بینی تغییر سالانه در حجم تجارت جهانی ، براساس منطقه
شواهد جدید چهارم: نرخ بیکاری در حال افزایش است ، در آمریكا ، اروپا و آسیای میانه سخت ترین وضعیت وجود دارد.
نرخ بیکاری در وضعیت بی سابقه ای قرار دارد. نسخه سوم مانیتور ILO سازمان بین المللی کار در مورد تأثیر اپیدمی ویروس کرونا بر کار ، ادعا می کند که سهم کارگران تحت تأثیر تعطیلی موقت محل کار از 81 درصد به 68 درصد طی دو هفته گذشته کاهش یافته است. با این حال ، میزان ساعات بیکاری همچنان زیاد است. در حالی که انتظار می رود ساعت کار در همه مناطق کاهش یابد ، “آمریکا” و “اروپا و آسیای میانه” به ترتیب با 12.4 و 11.8 درصد با این وضعیت برخورد می کنند (شکل 6).
شکل 6: اثرات تخمین زده شده در ساعت کاری کل مناطق
منبع: شرح UNIDO مبتنی بر ILO (2020).
شواهد جدید پنجم: کشورهای جنوب صحرای آفریقا به شدت تحت تأثیر فقر قرار دارند.
همانطور که در شکل 7 نشان داده شده است ، توزیع منطقه ای از میزان مورد انتظار در فقر بصورت شدید به سمت جنوب صحرای آفریقا و آسیای جنوبی کشیده شده است ،که نزدیک به 50 درصد از کسانی که زیر خط فقر زندگی می کنند در جنوب صحرای آفریقا تحت فشار قرار می گیرند. کمیسیون اقتصادی سازمان ملل متحد برای آفریقا به نتیجه مشابهی می رسد ، که انقباض پیش بینی شده تولید ناخالص داخلی -2.6 درصد در بدترین حالت می تواند 19 میلیون نفر را از معیشت خود محروم کند و در چارچوب برنامه های ضعیف حمایت اجتماعی در آفریقا ، فشارهای گسترده ای را برای این کشورها به وجود آورد. 29 میلیون نفر دیگر در فقر قرار می گیرند.
شکل 7: پیش بینی افزایش تعداد افراد زیر خط فقر PPP 1.90 دلار آمریکا در نتیجه اپیدمی ویروس کرونا ، براساس منطقه
منبع: تفسیر UNIDO مبتنی بر Gerszon Mahler et al.، 2020
تأثیر ویروس کرونا بر تولید و تجارت صنعتی
شواهد جدید مبتنی بر مجموعه داده های تولید صنعتی UNIDO (IIP) یک تصویر اولیه از تأثیر ویروس کرونا تاکنون (مارس 2020) در بخش های تولیدی 48 کشور را ارائه می دهد. به دور از فراگیر بودن ، داده ها به ما این امکان را می دهند که روندهای اولیه را مستندکنیم (داده ها بصورت فصلی تنظیم می شوند تا در نظر بگیریم که کشورها در دوره های مختلف سال حجم مختلف کالا را تولید می کنند). نمونه 48 کشور شامل 30 کشور با درآمد بالا ، 15 کشور با درآمد متوسط و سه کشور با درآمد متوسط پایین در آمریکا ، اروپا و آسیا است.
اکثر کشورها به دلیل بحران به شدت آسیب دیده اند.
هنگام مقایسه داده ها برای دوره های مارس 2020 در مقابل دسامبر 2019 (قبل از بحران) و مارس 2020 در مقابل مارس 2019 (رویکرد سالیانه) ، اکثر کشورهای در نظر گرفته شده رشد (به ترتیب 77 درصد و 72 درصد) منفی را ثبت کرده اند. بر اساس IIP متوسط نرخ رشد منفی در 48 کشور به ترتیب -4.8 درصد و -4.6 درصد است. مانند سایر پیش بینی های ارائه شده در این بولتن ، این تأثیر به ویژه در اروپا و قاره آمریکا شدید است ، در حالی که تأثیر آن در روسیه و آسیا ضعیف تر است (جدول 1).
جدول 1: تغییر متوسط در شاخص تولید صنعتی IIP در مناطق جهان
کشورهای با درآمد متوسط پایین و بالا به شدت تحت تأثیر قرار گرفته اند.
هنگامی که سطح درآمد را در نظر می گیریم ، شواهد نشان می دهد که تأثیر اپیدمی ویروس کرونا به ویژه در کشورهایی که گروه کشورهای با درآمد متوسط بالا و پایین را تشکیل می دهند حاد است (جدول 2). بررسی این داده ها ، اگرچه جامع نیستند ، حاکی از آن است که اثرات بحران می تواند به ویژه بر تولید صنعتی این گروه از کشور شدید باشد.
جدول 2: میانگین تغییر در شاخص تولید صنعتی (IIP) در مناطق جهان براساس سطح درآمد
منبع: پورتال آمار UNIDO
اگر همین بررسی را با میزان کاهش نرخ IIP تکرار کنیم و اندازه اقتصاد ها با ارزش افزوده تولید را نیز در نظر گیریم این مهم است که اطمینان حاصل شود که نرخ کاهش در کشورهای کوچک از میانگین محاسبه شده کم نمی کند. متوسط کاهش نرخ IIP(جدول 3) با این واقعیت تقویت می شود که بسیاری از کشورها که دارای عملکرد صنعتی بسیار منفی هستند ، کشورهایی هستند که صنعتی ترین آنها (مانند ایالات متحده آمریکا ، چین و کشورهای پردرآمد اروپا) است.
جدول 3: متوسط تغییر وزن در شاخص تولید صنعتی (IIP) در سطح جهان براساس سطح درآمد
منبع: پورتال آمار UNIDOتوجه: وزنها با استفاده از ارزش تولید افزوده مطابق با داده های رسمی UNIDO INDSTAT در سال گذشته در دسترس بودن داده های رسمی محاسبه می شود.
اگر در مورد بخشهای صنعتی و تولید بخواهیم ارزیابی کنیم صنعت چرم ، پوشاک و وسایل نقلیه موتوری بازنده هستند ، صنایع دارویی و مواد غذایی برنده هستند.براساس داده های موجود در سطح بخش ، ما با مقایسه مارس 2020 در مقابل دسامبر 2019 و مارس 2020 در مقابل مارس 2019 ، میانگین نرخ کاهش را در سراسر کشور محاسبه می کنیم.
شکل 8: میانگین درصد تغییر در IIP در سراسر کشور برای هر نسخه ISIC محاسبه می شود. 4 صنعت مارس 2020 در مقابل دسامبر 2019
منبع: پورتال آمار UNIDO
شکل 9: تغییر متوسط در IIP بین کشورها برای هر کد ISIC محاسبه می شود وضعیت صنعت مارس 2020 در مقابل مارس 2019.
منبع: پورتال آمار UNIDO
ویروس کرونا تأثیرات شدیدی بر تجارت کالا برای کشورهای با درآمد بالا و پایین با درآمد متوسط دارد.
داده های تازه OECD درباره صادرات کالاها حاکی از آن است که تجارت برای کشورهای پردرآمد و با درآمد متوسط پایین و متوسط به شدت تحت تأثیر این بحران قرار گرفته است. کشورهای غیر OECD گروهی از کشورها است که شامل آرژانتین ، برزیل ، چین ، کاستاریکا ، هند ، اندونزی ، روسیه ، آفریقای جنوبی ، مکزیک و ترکیه است. این گروه با درآمد بالا شامل کشورهای با درآمد بالا OECD می شود. دوره پیش از بحران برای مارس 2019 و دسامبر 2019 به عنوان یک مقایسه (جدول 4) استفاده می شود.
جدول 4: کاهش صادرات کالا (٪) برای نمونه کشورهای با درآمد بالا و متوسط با درآمد بالا
منبع: OECD
سیاست ها و استراتژی های مقابله
با تغییر مکان مرکز پاندمی – ابتدا از آسیا به اروپا ، سپس به قاره آمریکا و سایر نقاط جهان – و از آنجا که برخی از کشورها به تدریج شروع به از سرگیری فعالیت های اقتصادی کردند ، دو موضوع مرتبط با هم در بحث سیاست اقتصادی وضعیت اصلی را بدست آورده اند:
(1) چگونگی شکل گیری برنامه های بهبود برای ایجاد یک وضعیت جهانی فراگیرتر و پایدار پس از بحران؛ و
(2) چگونگی تقویت و پشتیبانی بین المللی از کشورهای در حال توسعه برای اطمینان از بقای اقتصادی آنها و تقویت سیستم های بهداشتی شکننده آنها ، ضمن کاشت بذر برای آینده بهتر. هر دوی این موضوعات پیامدهای عمده ای برای فرصت ها و سیاست های توسعه صنعتی دارند.
پشتیبانی از بقای مشاغل برای مهار تأثیرات آنی شیوع کرونامهم است.
پاسخ دولتها به بیماری ، در وهله اول بر فوریت های بهداشتی و تأثیرات اقتصادی آن متمرکز شده است ، بنابراین تلاش می شود از ارائه خدمات درمانی و پشتیبانی از افراد ، خانوارها و مشاغل محافظت کند. با وجود این ، از نظر ظرفیت آنها برای بسیج منابع مالی لازم ، اختلاف نظرهای فراوانی در بین کشورها و مناطق وجود دارد. در حالی که کشورهایی مانند آلمان ، ایالات متحده و انگلستان بودجه زیادی را برای کم کردن آثار بر مشاغل خود اختصاص داده اند (یعنی از طریق یارانه ، وام ، ضمانت ، کاهش مالیات یا تعویق) ، دسترسی به اعتبار در کشورهای در حال توسعه همچنان معطل باقی مانده است. مطابق بررسی اخیر UNECA و IEC در مورد مشاغل آفریقایی ، غیرممکن ، گاه حتی بدون در نظر گرفتن اندازه شرکت و اثر آن انجام میشود.
اقدامات حمایتی مؤثر ، همراه با تلاشهای هماهنگ ، می تواند به کشورهای توسعه یافته حداقل در مصون ماندن از طوفان کمک کند.
با توجه به ظرفیتهای نابرابر دولت برای پاسخگویی به بحران ویروس کرونا ، از جامعه جهانی خواسته شده است تا تلاش ها و ارائه اقدامات حمایتی مؤثر به ویژه برای حداقل کشورهای توسعه یافته (LDC) را هماهنگ کنند. با توجه به اینکه چنین تلاشهای هماهنگ شده ای هنوز به تحقق نرسیده است ، مشاغل و دولتها در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه ابتکار عمل را برای بسیج ظرفیتهای علمی ، فناوری و تولیدی به سمت کالاهای مهم را بر عهده داشته اند. با این حال ، در کشورهای در حال توسعه ، چنین ابتکاراتی برای تأثیرگذاری بر اپیدمی و تأمین منابع لازم کافی نیست. در یک سیاست کوتاه مدت اخیر ، کمیسیون سازمان ملل متحد برای آمریکای لاتین و کارائیب اظهار داشت که این منطقه به واردات کالاهای پزشکی بسیار وابسته است و کمتر از 4 درصد آنها در خود منطقه در دسترس هستند. از آنجا که چهار تامین کننده برتر در منطقه ، صادرات کالاهای پزشکی خود را در پاسخ به اپیدمی ویروس کرونا محدود کرده اند ، آمریکای لاتین و کارائیب آسیب پذیر هستند. با این وجود ، مشارکت های دولتی و خصوصی در منطقه توسعه یافته است ، شواهدی مبنی بررسیدن به یک هدف مشترک و ایجاد یک برنامه مهم برای یک استراتژی میان مدت و بلند مدت برای ساخت صنایع بهداشتی بصورت انعطاف پذیر ارائه شده است.
در حالی که از سرگیری مشاغل پس از بحران بسیار مهم است ، ارائه راهنمایی های واضح درمورد موضوعاتی از جمله بهداشت و ایمنی کارگران در حالت عدم اطمینان ، امری اساسی نیست.از آنجا که برخی از اقتصادها بعد از قرنطینه دوباره شروع به بازگشایی می کنند و به تدریج فعالیت های تولیدی را از سر می گیرند ، مسلم نیست که دستورالعمل های بهداشت و ایمنی کارگران در جلوگیری از موج دوم آلودگی مؤثر باشد. در مراحل اولیه همه گیری ، پاسخ دولتها از نظر میزان سخت گیری و وضوح و همچنین ظرفیت هماهنگی متفاوت بود.
سیاست های نوآوری می تواند باعث بهبود اقتصاد شود.
بسیاری از شرکتها به دلیل اقدامات قرنطینه ، برای ایجاد مدلهای جدید تجاری و راههای ساماندهی تولید برای بقا در کوتاه مدت و همچنین رشد طولانی مدت مجبور به اقداماتی شده اند. چنین تغییراتی ممکن است در نهایت از حمایت سیاست های علم ، فناوری و نوآوری (STI) از طریق کمک های بلاعوض ، اعتبار و معافیت مالیاتی ، از جمله سایر ابزارها برخوردار باشد. با این وجود با توجه به ویژگی های نوآوری به عنوان یکی از محرک های اصلی رشد اقتصادی ، انتظار می رود که سیاست های STI نیز با فعال کردن ساختار اقتصادی ، تنوع بخشی در تولید و ورود / بازپرداخت در آنچه که انتظار می رود ، در تقویت دوره بهبود اقتصادی در درازمدت نقش داشته باشد.
استفاده از فرصت برای تقویت تولید محلی پس از بحران
رودریک درباره روندهایی که اقتصاد جهانی را در سالهای آینده شکل خواهد داد ، بحث می کند. او تعادل روابط بازار دولت (با حضور بیشتر از سابق) و تعادل بین جهانی سازی و استقلال ملی (به نفع دومی) را مشخص می کند. در حقیقت ، برخی دولتها در حال حاضر در حال بررسی مواردی هستند كه این روندها می توانند برای تقویت و توسعه ظرفیتهای تولید محلی آثارخود را بروز دهند. به عنوان مثال ، دولت هند بسته های امدادرسانی را برای اختصاص به صنعت با نگاه صریح برای دستیابی به اعتماد به نفس این بخش از اقتصاد ، ضمن افزایش رقابت کشور در اقتصاد جهانی اعلام کرده است .
در میان ترس ها یی مبنی بر اینکه آیا برنامه های بهبود می تواند دستیابی به اهداف زیست محیطی را تضعیف کند ، بحث پیرامون تولید سبز شدت می یابد. همانطور که در هفته های گذشته ثبت شده است ، توقف فعالیت های اقتصادی ، در حالی که بر شرایط اقتصادی و اجتماعی تأثیر منفی می گذارد ، منجر به بهبود محیط زیست از نظر مصرف انرژی و انتشار CO2 شده است. بررسی ها نشان می دهد که تغییر اوضاع و ادامه نگرانی های اساسی در بین کارگران تولیدی است ، که نشان می دهد آیا آنها می توانند از تغییر جهت به سمت اقدامات تولید سبزتر در دوره پس از بحران استقبال کنند.
اکنون زمان مدل های جدید رشد صنعتی برای کشورهای در حال توسعه است؟
اجماع بر این است که پیگیری مسیرهای فراگیرتر و پایدار تر آغاز شود ، اما هنوزاین اجماع مشخص نیست. در این راستا ، صنعتی شدن صادرات محور ممکن است نقش کمتری برای خروج از اپیدمی داشته باشد و برای توسعه طولانی مدت امکان پذیر باشد ، که باید کشورهای در حال توسعه را وادار به تجدید نظر در مدل ها و استراتژی های رشد خود کند. این به معنای رسیدگی به موارد اضطراری شامل سیاست هایی است که با هدف گسترش ظرفیت های تولیدی ، ترویج تنوع اقتصادی و ارتقاء فن آوری و در عین حال حمایت از نیاز های اجتماعی و زیست محیطی انجام شود. با این حال ، برای تحقق این امر ، هماهنگی جهانی مهم است. سلب مسئولیت: این گزارش مختصر اطلاعاتی را درباره وضعیتی که به سرعت در حال تحول است ، فراهم می کند. از آنجا که اوضاع و تأثیرات اپیدمی به طور مداوم در حال تغییر است ، تفسیر اطلاعات ارائه شده در اینجا نیز ممکن است از نظر ارتباط ، صحت و کامل بودن باید دوباره تنظیم شود. نظرات بیان شده در این مقاله براساس تجربه و تحقیقات قبلی از نویسندگان است و لزوماً منعکس کننده نظرات UNIDO نیست