۶ نوامبر ۲۰۲۵-کپیرایت Proyecto Itiner-e que ha cartografiado las calzadas romanas -نوشتهی Jesús Maturana & Tokunbo Salako
Itiner-e نه تنها دانش نقشهبرداری از جادههای رومی را تکرار میکند، بلکه درک ما از نحوه عملکرد و ساخت امپراتوری روم را متحول میکند و همچنین نشان میدهد که چگونه روم میتوانست قرنها قدرت را حفظ کند.
پروژه Itiner-e به چیزی که غیرممکن به نظر میرسید، دست یافته است: نقشهبرداری با دقت بیسابقه ۲۹۹,۱۷۱ کیلومتر از جادههای رومی، تقریباً دو برابر ۱۸۸,۵۵۵ کیلومتر جمعآوریشده توسط کاملترین منابع دیجیتال تا به امروز.
این نتیجه نه تنها دانش نقشهبرداری از جادههای رومی را دو برابر میکند، بلکه درک ما از نحوه عملکرد امپراتوری روم را نیز متحول میکند: نحوه حرکت لژیونها، نحوه جابجایی کالاها، نحوه انتقال فرامین امپراتوری و در نهایت، نحوه ساخت و نگهداری بزرگترین امپراتوری دوران باستان توسط روم برای قرنها.
این کار بلندپروازانه، به رهبری محققانی از دانشگاه خودمختار بارسلونا و دانشگاه آرهوس دانمارک، در مجله «دادههای علمی» گروه طبیعت منتشر شده است. این مجموعه، جامعترین تلفیق قرنها تحقیقات باستانشناسی و تاریخی را نشان میدهد.
این مجموعه دادهها، امپراتوری روم را در بزرگترین وسعت خود (حدود ۱۵۰ میلادی) پوشش میدهد که تقریباً ۴ میلیون کیلومتر مربع از جمله اروپا، شمال آفریقا و خاورمیانه را در بر میگیرد.
آنچه واقعاً انقلابی است این است که تنها ۲.۷۳۷٪ از این مسیرها دارای موقعیت مکانی تأیید شده هستند، در حالی که ۸۹.۸۱۸٪ حدسی و ۷.۴۴۵٪ فرضی هستند. این افشاگری شکاف عظیم بین دانستن وجود یک جاده و دانستن طرح دقیق آن را نشان میدهد.
تیم Itiner-e از یک روش سه مرحلهای برای ساخت این اطلس دیجیتال استفاده کرد. ابتدا، آنها جادهها را از طریق منابع باستانشناسی، تاریخی و کتیبهای شناسایی کردند: کاوشها، مطالعات میدانی، نقاط عطف (نشانگرهای کیلومتر رومی) و اسناد باستانی مانند سفرنامه آنتونین و Tabula Peutingeriana.
آنها همچنین از پایگاه داده LIRE (کتیبههای لاتین امپراتوری روم) استفاده کردند که شامل ۸۳۸۸ نقطه عطف با کتیبههای لاتین است.
دوم، آنها با مقایسه اطلاعات با نقشههای توپوگرافی مدرن و تاریخی، عکسهای هوایی (از جمله ماموریتهای نیروی هوایی ایالات متحده از دهه ۱۹۵۰)، تصاویر ماهوارهای فعلی و عکسهای تاریخی از برنامه کرونا (۱۹۶۷-۱۹۷۲)، این جادهها را از نظر مکانی مکانیابی کردند. منبع دوم برای مناطقی که در حال حاضر توسط مخازن مدرن غرق شدهاند، بسیار مهم بود.
در نهایت، آنها هر بخش را به صورت دستی با وضوح مکانی بین پنج تا ۲۰۰ متر، با پیروی از زمین واقعی: گذرگاههای کوهستانی پر پیچ و خم، درهها و راهروهای طبیعی، به جای خطوط مستقیم ساده، دیجیتالی کردند.تیجه ۱۴۷۶۹ قطعه جاده است که در یک سلسله مراتب دو سطحی سازماندهی شدهاند:
جادههای اصلی (۱۰۳۴۷۷.۹ کیلومتر، ۳۴.۵۸٪ از کل) که توسط نقاط عطف یا منابع تاریخی مستند شدهاند، که ساختار اداری و ارتش امپراتوری را تشکیل میدادند.جادههای فرعی (۱۹۵۶۹۳.۳ کیلومتر، ۶۵.۴۲٪)، که تحرک محلی و منطقهای را آشکار میکند.
این پروژه همچنین نقشههای اطمینانی ایجاد کرده است که به لطف پروژههای قبلی مانند Mercator-e و Desert Networks، مناطقی را که دادهها در آنها کم است و تحقیقات آینده میتوانند بر گسترش مسیرهای نقشهبرداری شده تمرکز کنند، به تصویر میکشد.
پائو د سوتو، آدام پاژو و تام بروگمانز، رهبران پروژه، توضیح دادند: «مجموعه دادههای گسترده تولید شده توسط پروژه Itiner-e برای درک چگونگی ساختاردهی سیستم جادهای روم به جابجایی مردم، کالاها، ایدهها و حتی بیماری در دوران باستان بسیار متحولکننده است.»
وضوح بالای نقشه، امکان مطالعات محاسباتی جدید در مورد اتصال، هزینههای حمل و نقل و کنترل اداری و همچنین تحقیق در مورد توسعه هزاره حمل و نقل زمینی را فراهم میکند.
ماهیت میان رشتهای، مشارکتی و متنباز Itiner-e آن را به یک پلتفرم زنده تبدیل میکند. محققان میتوانند یافتههای جدید را در عین حفظ حق تألیف دادههای خود، در آن بگنجانند، در حالی که عموم مردم میتوانند از طریق https://itiner-e.org به صورت رایگان به آن دسترسی داشته باشند.
از جمله بهترین مناطق مستند شده میتوان به شبه جزیره ایبری، یونان، شمال آفریقا، شام و آسیای صغیر اشاره کرد که به لطف پروژههای قبلی مانند Mercator-e و Desert Networks به دست آمدهاند.
این نقشه همچنین شکافهای قابل توجهی را در دانش فعلی نشان میدهد: مناطقی با دادههای کم شامل شمال انگلستان، کورنوال، دانوب میانی و بالایی، توسکانی، کورسیکا و آناتولی مرکزی هستند. این مناطق برای کمپینهای تحقیقاتی آینده در اولویت هستند.
علاوه بر این، این پروژه بیابانها و مناطق کوهستانی شمال آفریقا را به عنوان مناطقی که بیشترین مستندات را ارائه میدهند، شناسایی کرده است.نقشه Itiner-e کاملترین نقشه دیجیتالی از سیستم جادهای روم است که تاکنون ایجاد شده است.
با تقریباً ۳۰۰۰۰۰ کیلومتر جاده مستند، دو برابر منابع قبلی، این نقشه نشان میدهد که امپراتوری چگونه لژیونهای خود را جابجا میکرد، چگونه و به کجا کالاها حمل میشدند و از همه مهمتر به چگونگی حفظ قدرت رومیها برای قرنها اشاره دارد.
