چرا برخی کشورها به سمت انرژی سبز هدایت می شوند؟

6 اکتبر 2022- توسط دانشگاه کالیفرنیا – برکلی-اعتبار: دامنه عمومی Pixabay/CC0

قیمت نفت و گاز پس از تهاجم روسیه به اوکراین در بهار 2022 به شدت افزایش یافت و بحران جهانی انرژی مشابه بحران نفت دهه 1970 را ایجاد کرد. در حالی که برخی از کشورها از شوک قیمت برای تسریع انتقال به منابع انرژی پاک تر مانند باد، خورشید و زمین گرمایی استفاده کردند، برخی دیگر با گسترش تولید سوخت های فسیلی پاسخ داده اند.

مطالعه جدیدی که این هفته در ژورنال Science منتشر شد، عوامل سیاسی را شناسایی کرد که به برخی کشورها اجازه می‌دهد در اتخاذ منابع پاک‌تر انرژی پیش قدم شوند در حالی که برخی دیگر از آنها عقب‌مانده هستند. این یافته ها درس های مهمی را ارائه می دهد زیرا بسیاری از دولت ها در سراسر جهان برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای و محدود کردن اثرات مخرب تغییرات آب و هوایی رقابت می کنند.

جوناس مکلینگ، سرپرست این مطالعه، استادیار سیاست انرژی و محیط زیست در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی، می‌گوید: «ما واقعاً علاقه‌مندیم که بفهمیم تفاوت‌های ملی چگونه واکنش کشورها به چالش‌های انرژی مشابه را متفاوت می‌کنند.» ما متوجه شدیم که نهادهای سیاسی کشورها میزان جذب سیاست‌های پرهزینه از جمله سیاست‌های پرهزینه انرژی را شکل می‌دهند.»

این مطالعه با تجزیه و تحلیل چگونگی واکنش کشورهای مختلف به بحران انرژی کنونی و بحران نفت در دهه 1970، نشان می‌دهد که چگونه ساختار نهادهای سیاسی می‌تواند به تغییر به سمت انرژی پاک کمک کند یا مانع شود. مکلینگ تجزیه و تحلیل را با همکاری نویسندگان مطالعه فیلیپ وای لیپسی از دانشگاه تورنتو، جرد جی. فینیگان از دانشگاه کالج لندن و فلورانس متز از دانشگاه توئنته در هلند انجام داد.

از آنجایی که سیاست‌هایی که انتقال به فناوری‌های انرژی پاک‌تر را ترویج می‌کنند، اغلب در کوتاه‌مدت پرهزینه هستند، می‌توانند با مخالفت سیاسی قابل توجهی از سوی مؤسسات، از جمله مصرف‌کنندگان و شرکت‌ها همراه شوند. این تجزیه و تحلیل نشان داد که کشورهایی که در پیشگامی فناوری‌های انرژی پاک موفق‌تر بودند، نهادهای سیاسی داشتند که به جذب بخشی از این عقب‌نشینی – یا با جدا کردن سیاست‌گذاران از مخالفان سیاسی یا با جبران هزینه‌های اضافی ناشی از پذیرش فناوری‌های جدید به مصرف‌کنندگان و شرکت‌ها کمک می‌کردند.

به عنوان مثال، مکلینگ گفت، بسیاری از کشورها در قاره و شمال اروپا نهادهایی ایجاد کرده‌اند که به سیاست‌گذاران اجازه می‌دهد خود را در برابر فشارهای رای‌دهندگان یا لابی‌گران مصون نگه دارند یا به حوزه‌هایی که تحت تأثیر این گذار قرار گرفته‌اند، بپردازند. در نتیجه، بسیاری از این کشورها در جذب هزینه های مربوط به انتقال به یک سیستم انرژی پاک، مانند سرمایه گذاری در ظرفیت بیشتر بادی یا ارتقاء شبکه های انتقال، موفق تر بوده اند.

در همین حال، کشورهایی که فاقد چنین مؤسساتی هستند، مانند ایالات متحده، استرالیا و کانادا، اغلب از گذارهای مبتنی بر بازار پیروی می کنند و منتظرند تا قیمت فناوری های جدید قبل از پذیرش آنها کاهش یابد.

مکلینگ گفت: “ما می توانیم انتظار داشته باشیم که کشورهایی که می توانند مسیر پایداری یا جبران خسارت را دنبال کنند، سرمایه گذاری عمومی اولیه در این فناوری های بسیار پرهزینه ای هستند که برای کربن زدایی به آن نیاز داریم، مانند سلول های سوختی هیدروژنی و فن آوری های حذف کربن.” اما زمانی که این فناوری‌های جدید در بازار رقابتی شوند، کشورهایی مانند ایالات متحده می‌توانند نسبتاً سریع واکنش نشان دهند زیرا نسبت به سیگنال‌های قیمت بسیار حساس هستند.»

یکی از راه‌های کمک به مصون نگه داشتن سیاست‌گذاران از فشارهای سیاسی، واگذاری قدرت نظارتی به آژانس‌های مستقلی است که کمتر تابع خواسته‌های رای‌دهندگان یا لابی‌گران هستند. هیئت منابع هوایی کالیفرنیا (CARB)، یک آژانس نسبتاً مستقل که وظیفه اجرای بسیاری از اهداف آب و هوایی کالیفرنیا را بر عهده دارد، نمونه بارز چنین نهادی است. تا حدی به لطف CARB، کالیفرنیا با وجود اینکه ایالتی در ایالات متحده است، اغلب به عنوان یک رهبر جهانی در محدود کردن انتشار گازهای گلخانه ای در نظر گرفته می شود.

آلمان، یکی دیگر از رهبران جهانی آب و هوا، در عوض از جبران خسارت برای دستیابی به اهداف بلندپروازانه اقلیمی خود استفاده می کند. به عنوان مثال، گروه‌های متفاوتی از جمله محیط‌بانان، مدیران اجرایی زغال‌سنگ، اتحادیه‌های کارگری و رهبران مناطق استخراج زغال‌سنگ را گرد هم آورد تا بر سر برنامه‌ای برای حذف تدریجی زغال‌سنگ تا سال 2038 به توافق برسند. برای دستیابی به این هدف، کشور زمینه‌های اقتصادی را فراهم خواهد کرد. حمایت از کارگران و اقتصادهای منطقه ای که به زغال سنگ وابسته هستند و در عین حال بازار کار در سایر صنایع را تقویت می کند.

مکلینگ گفت: «ما می‌خواهیم نشان دهیم که نه تنها تامین منابع است که نحوه واکنش کشورها به بحران‌های انرژی را شکل می‌دهد، بلکه سیاست نیز هست.

ایالات متحده به عنوان یک کل، نهادهای قوی برای جذب مخالفت های سیاسی با سیاست های پرهزینه انرژی ندارد. با این حال، مکلینگ گفت که سیاست گذاران همچنان می توانند با استفاده از اهرم رهبری ایالت هایی مانند کالیفرنیا با تمرکز بر سیاست هایی که هزینه های پراکنده تر و مخالفت های سیاسی کمتری دارند – مانند حمایت از تحقیق و توسعه انرژی – و با باز کردن راه برای انتقال انرژی به جلو حرکت کنند. پس از اتمام هزینه، بازار فناوری های جدید را اتخاذ کند.

مکلینگ گفت: «کشورهایی مانند ایالات متحده که فاقد این مؤسسات هستند، حداقل باید بر رفع موانع تمرکز کنند، زمانی که این فناوری‌های پاک رقابتی شوند.» کاری که آنها می توانند انجام دهند کاهش هزینه برای بازیگران بازار است.