خلاصه سریع: پنج نکته که باید درباره پیمان جدید آب و هوای گلاسکو بدانید

سایمون لوئیس و مارک ماسلین، مکالمه14 نوامبر 2021

سیمون لوئیس، استاد علوم تغییر جهانی در دانشگاه لیدز و UCL و مارک مازلین، استاد علوم سیستم زمین.

مذاکرات اقلیمی COP26 سازمان ملل متحد در گلاسکو به پایان رسید و در مورد پیمان آب و هوای گلاسکو که مورد توافق همه 197 کشور بود، صحبت شد.اگر توافقنامه پاریس در سال 2015 چارچوبی را برای کشورها فراهم کرد تا با تغییرات آب و هوایی مقابله کنند، گلاسکو، شش سال بعد، اولین آزمون بزرگ این نشانه دیپلماسی جهانی بود.

بنابراین، ما از بیانیه‌های دو هفته ای رهبران، اعتراضات گسترده و معاملات جانبی در مورد زغال سنگ، توقف تأمین مالی سوخت‌های فسیلی و جنگل‌زدایی، به‌علاوه امضای نهایی پیمان اقلیمی گلاسکو چه آموخته‌ایم؟

از حذف تدریجی زغال سنگ تا حفره‌های بازار کربن، چیزهایی هست که باید بدانید:

1. پیشرفت در کاهش انتشار گازهای گلخانه ای، اما به اندازه کافی نزدیک نیست

پیمان آب و هوای گلاسکو یک پیشرفت فزاینده است و نه لحظه پیشرفت مورد نیاز برای مهار بدترین تأثیرات تغییرات آب و هوایی.

دولت بریتانیا به عنوان میزبان و در نتیجه رئیس COP26 می خواست “1.5 درجه سانتیگراد را زنده نگه دارد”، هدف قوی تر توافق پاریس. اما در بهترین حالت می‌توانیم بگوییم که هدف از محدود کردن گرمایش جهانی به 1.5 درجه سانتی‌گراد، پشتیبانی از زندگی است – نبض دارد اما تقریباً مرده است.

توافق پاریس می‌گوید که دما باید به «زیر» ۲ درجه سانتی‌گراد بالاتر از سطح قبل از صنعتی شدن محدود شود و کشورها باید «تلاش‌هایی» برای محدود کردن گرمایش به ۱.۵ درجه سانتی‌گراد انجام دهند. قبل از COP26، بر اساس تعهدات کشورها و انتظارات تغییرات در فناوری، جهان در مسیر گرمایش 2.7 درجه سانتی گراد قرار داشت.

اعلامیه های COP26، از جمله تعهدات جدید برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای در این دهه، توسط برخی از کشورهای کلیدی، این میزان را به بهترین تخمین 2.4 درجه سانتی گراد کاهش داده است.

کشورهای بیشتری نیز اهداف خالص بلندمدت صفر را اعلام کردند. یکی از مهمترین آنها تعهد هند برای رسیدن به انتشار صفر خالص تا سال 2070 بود. به طور بحرانی، این کشور گفت که در ده سال آینده شروعی سریع با گسترش گسترده انرژی های تجدیدپذیر خواهد داشت به طوری که 50 درصد از انرژی خود را به خود اختصاص خواهد داد. مصرف کل، کاهش انتشار گازهای گلخانه ای آن در سال 2030 به میزان 1 میلیارد تن متریک (از مجموع 2.5 میلیارد فعلی).

نیجریه با رشد سریع همچنین متعهد شد تا سال 2060 انتشار خالص صفر را به خود اختصاص دهد. کشورهایی که 90 درصد تولید ناخالص داخلی جهان را تشکیل می دهند اکنون متعهد شده اند تا اواسط قرن جاری به صفر برسند.

گرم شدن جهان به میزان 2.4 درجه سانتیگراد هنوز به وضوح از 1.5 درجه سانتیگراد بسیار دور است. آنچه باقی می‌ماند یک شکاف انتشار کوتاه‌مدت است، زیرا به نظر می‌رسد انتشار جهانی گازهای گلخانه‌ای در این دهه به‌جای نشان دادن کاهش شدید لازم برای قرار گرفتن در مسیر 1.5 درجه سانتی‌گراد که پیمان خواستار آن است، یکنواخت خواهد بود. بین اهداف خالص بلندمدت صفر و برنامه هایی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای در این دهه فاصله وجود دارد.

2. درب برای برنامه های بیشتر در آینده نزدیک باز است

متن نهایی پیمان گلاسکو اشاره می‌کند که برنامه‌های ملی آب‌وهوای فعلی، مشارکت‌های تعیین‌شده ملی (NDCs) در اصطلاح، از آنچه برای دمای 1.5 درجه سانتی‌گراد لازم است فاصله زیادی دارد. همچنین از کشورها درخواست می کند که سال آینده با برنامه های به روز شده جدید به کشور بازگردند.

بر اساس توافق پاریس، هر پنج سال یک بار به برنامه های جدید آب و هوایی نیاز است، به همین دلیل است که گلاسکو، پنج سال پس از پاریس (با تاخیر به دلیل کووید)، جلسه مهمی بود. برنامه‌های جدید آب و هوا در سال آینده، به‌جای اینکه پنج سال دیگر منتظر بمانند، می‌توانند دمای 1.5 درجه سانتی‌گراد را برای 12 ماه دیگر حفظ کنند و به فعالان یک سال دیگر فرصت می‌دهند تا سیاست‌های آب و هوایی دولتها را تغییر دهند. همچنین راه را برای درخواست به‌روزرسانی‌های بیشتر NDC از سال 2022 به بعد برای کمک به افزایش برنامه های بزرگتر در این دهه باز می‌کند.

پیمان آب و هوای گلاسکو همچنین بیان می‌کند که استفاده از زغال‌سنگ بدون کاهش و همچنین یارانه‌ها برای سوخت‌های فسیلی باید کاهش یابد. این عبارت ضعیف‌تر از پیشنهادهای اولیه است و متن نهایی تنها خواستار «تعطیل مرحله‌ای» و نه «خروج تدریجی» زغال‌سنگ، به دلیل مداخله در ثانیه آخر توسط هند، و یارانه‌های «ناکارآمد» است. اما این اولین بار است که سوخت های فسیلی در بیانیه مذاکرات آب و هوایی سازمان ملل ذکر شده است.

در گذشته، عربستان سعودی و دیگران این زبان را از بین برده اند. این یک تغییر مهم است و در نهایت اذعان می کند که استفاده از زغال سنگ و سایر سوخت های فسیلی باید به سرعت کاهش یابد تا شرایط اضطراری آب و هوا مقابله شود.تابوی صحبت از پایان سوخت های فسیلی بالاخره شکسته شد.

3. کشورهای ثروتمند به نادیده گرفتن مسئولیت تاریخی خود ادامه دادند

کشورهای در حال توسعه خواستار تامین مالی برای پرداخت “ضرر و خسارت” مانند هزینه های اثرات طوفان ها و افزایش سطح دریا شده اند. کشورهای جزیره ای کوچک و کشورهای آسیب پذیر از آب و هوا می گویند انتشارات تاریخی آلاینده های اصلی این اثرات را ایجاد کرده است و بنابراین نیاز به بودجه است.

کشورهای توسعه یافته به رهبری ایالات متحده و اتحادیه اروپا در برابر هرگونه مسئولیتی در قبال این خسارات و خسارات مقاومت کرده اند و ایجاد «تسهیلات ضرر و زیان گلاسکو» جدید را که راهی برای حمایت از کشورهای آسیب پذیر است ، علیرغم درخواست اکثر افراد و کشور ها  وتو کرده اند.

4. خلأهای موجود در قوانین بازار کربن می تواند پیشرفت را تضعیف کند

بازارهای کربن می توانند راه حیاتی بالقوه برای صنعت سوخت های فسیلی ایجاد کنند و به آنها اجازه دهند تا ادعای “تعادل کربن” داشته باشند و به طور معمول (تقریباً) به تجارت خود ادامه دهند. در نهایت شش سال بعد، یک سری مذاکرات پر پیچ و خم بر سر ماده 6 موافقتنامه پاریس در مورد رویکردهای بازاری و غیر بازاری برای تجارت کربن به توافق رسید.

بدترین و بزرگ‌ترین حفره‌ها بسته شد، اما هنوز هم فرصتی برای کشورها و شرکت‌ها وجود دارد که با این سیستم بازی کنند.

خارج از فرآیند COP، ما به قوانین بسیار واضح تر و سخت گیرانه تر برای جبران کربن شرکت نیاز خواهیم داشت. در غیر این صورت، انتظار می رود یک سری افشاگری از سوی سازمان های غیردولتی و رسانه ها در مورد جبران کربن تحت این رژیم جدید، زمانی که تلاش های جدیدی برای بستن این روزنه های باقی مانده ظاهر شود وجود دارد .

5. از فعالان آب و هوا برای پیشرفت تشکر کنید – حرکت های بعدی آنها تعیین کننده خواهد بود

واضح است که کشورهای قدرتمند بسیار کند حرکت می کنند و آنها تصمیمی سیاسی گرفته اند که از تغییر جدی در انتشار گازهای گلخانه ای و بودجه برای کمک به کشورهای فقیر برای انطباق با تغییرات آب و هوا و جهش در عصر سوخت های فسیلی حمایت نکنند.

اما آنها به شدت توسط جمعیت خود و به ویژه فعالان اقلیم تحت فشار قرار می گیرند. در واقع در گلاسکو، شاهد تظاهرات عظیمی بودیم که هم راهپیمایی جمعه‌های جوانان برای آینده و هم روز شنبه جهانی اقدام به طور گسترده‌ای از تعداد مورد انتظار فراتر رفت.

این بدان معنی است که گام های بعدی مبارزان و جنبش آب و هوا اهمیت دارد. در بریتانیا این تلاش خواهد شد تا مانع از اعطای مجوز دولت برای بهره برداری از میدان نفتی جدید کامبو در سواحل شمالی اسکاتلند شود.

انتظار می رود اقدامات بیشتری در زمینه تامین مالی پروژه های سوخت فسیلی انجام شود، زیرا فعالان تلاش می کنند با گرسنگی دادن به صنعت سرمایه، انتشار گازهای گلخانه ای را کاهش دهند. بدون این جنبش‌ها که کشورها و شرکت‌ها را تحت فشار قرار می‌دهند، از جمله در COP27 در مصر، ما تغییرات آب و هوایی را مهار نخواهیم کرد و از سیاره ارزشمند خود محافظت نخواهیم کرد.