حفر قنات به عنوان یکی از قدیمی‌ترین روش‌های مقابله با کمآبی، آسیب‌های زیست محیطی دارد اما فناوری سدهای زیرزمینی به کمک رفع این چالش آمده است.
۱۱-۸-۱۴۰۰-ضرورت توسعه و نیاز به منابع آبی روز به روز افزایش می یابد. راه حل زیربنایی و پایدار برای حل مشکل کمآبی نیازمند به کارگیری فناوری هایی پیشرفته است.اجداد ما طی چندین قرن از روش های مبتکرانه ای چون حفر قنوات برای مقابله با خشکسالی استفاده کردند.
با توسعه فناوری مناسب، کمبود آب می تواند از محدودیت، به موقعیت تبدیل شود.چالشی که برای مبارزه با محدودیت های آب انجام و باعث پیدا شدن فناوری های متنوع و جدید خواهد شد.روش های مختلفی برای افزایش آب و مهیا کردن آن در زمان و مکان معین مطرح شده که یکی از مهمترین روش ها به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران، توسعه آب های زیرزمینی با استفاده از روش های مختلف از جمله احداث سدهای زیرزمینی است.
احداث سدهای ترکیبی
سدهای زیرزمینی، سازه هایی هستند که جریان های زیرقشری و یا آب های زیرزمینی را مسدود نموده و سبب ایجاد ذخایر آبی در زیر زمین هستند مهم ترین مشکل در احداث سد زیرزمینی، تعیین مناطق مناسب برای توسعه و ایجاد این سدها است. این طرح برای توسعه فناوری احداث و ارزیابی اثربخشی و ارائه راه حل های فناورانه در رفع مشکلات اجرایی با شناسایی مکان های مستعد، طراحی شده و اجرای دو طرح الگویی در منطقه وردیج انجام گرفته است.
برای نیل به این منظور با بررسی و مطالعه سوابق علمی موجود، بازدیدهای صحرایی، تهیه تصاویر ماهواره ای، استخراج داده ها و شاخص های مکانی، ذخیره سازی داده ها در پایگاه داده مناسب مکانی و استفاده از مدل ارزیابی چند معیاره مکانی مناطق مستعد، احداث سدهای زیرزمینی مشخص و اولویت بندی شد.
در این طرح همچنین مطالعات زمین شناسی، ریخت شناسی، نقشه برداری و مطالعات زیرسطحی به کمک فناوری ژئوالکتریک و ژئورادار قبل و بعد از احداث سد زیرزمینی برای مشخص نمودن بهترین مکان و ارزیابی عملکرد سد زیرزمینی به انجام رسیده است.
دستاوردهای این طرح ایرانی
از دستاوردهای این طرح می توان به فناوری استفاده از ژئورادار و ژئوالکتریک در مکانیابی، استفاده از حفار و تزریق کننده اتوماتیک و فناوری شبیه سازی جریان در الگوی اجرا شده اشاره کرد.
فناوری شبیه سازی بهره برداری در الگوی اجراشده و فناوری های پایش مستمر و طراحی سنسورهای لازم، از دیگر دستاوردهای این طرح ملی به شمار می رود.
ستاد توسعه فناوری های آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست، به عنوان یکی از ستادهای فناوری های راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، با اولویت قرار دادن طرح های مقابله با خشکسالی، سهم بسزایی در بارور کردن طرح هایی از این دست به عهده دارد.
