نوآوری در فن آوری متناسب با نیازهای کشورهای در حال توسعه یکی از الزامات توسعه اقتصادی بوده و در شرایط کنونی ، نوآوری و کارآفرینی به طور فزاینده ای به عنوان عناصر اساسی برای رونق اقتصادی و اجتماعی دیده می شود.
اما در کنار این موضوع ارزیابی نوآوری در سیستمهای مختلف یکی از اساسی ترین اقدامات مرتبط با پیشرفت امور در سازمانها و موسسات می باشد و این امر باید توسط یک گروه ارزیابی مستقل انجام شود تا به واقعیات عملکردی دستیابی شود.
آنچه هم اکنون در این زمینه در کشورمان مشاهده می شود این است که سازوکار های محدودی برای به اشتراک گذاشتن یادگیری در مورد نوآوری و کارآفرینی و اقدامات رسمی بسیار کمی برای بهبود و هماهنگی در این زمینه وجود دارد. حتی اگر ، سازمانهای مهمی در حال حاضر برای توسعه نوآوری درحال کار هستند اما متخصصان و کارآفرینان بجز اخباری کوتاه در انتشار دانش های بوجود آمده و نتایج آنها اقدامات مشاهده نمی کنند و مستندات قابل ارزیابی را منتشر نمی نمایند .
مستند سازی از یک سو درباره چگونگی اجرای نوآوری ها و فضای تبادل دانش ، زمینه ها را فراهم می کند و از سوی دیگر اصل مهم ارزیابی را در مورد نتایج و نیز توسعه ی آنها آسانتر می کند .
در اسناد بین المللی مرتبط به این موضوع اشاره می شود که سرمایه گذاری های خطرپذیر که عمدتا درنواوری و نیز امور دانش بنیان انجام می شود به طور معمول نرخ بالایی از شکست دارند که در آن فقط یک یا دو سرمایه گذاری به ازای هر ده سرمایه گذاری انجام شده بازده بالایی دارند. حتی آن مواردی که به نتایج قابل قبولی دست می یابند در عملكرد بازار ،دچار مشکلات هستند . سازمانهای مسوول در این ارتباط از جمله معاونت فناوری ریاست چمهوری و ستاد ها و صندوقهای مختلف و همچنین شرکتهای بوجود آمده باید بدانند که در بلند مدت اگر نظام ارزیابی و مستند سازی وجود نداشته باشد عوارض ناشی از این فقدان بسیار خواهد بود که از جمله آن به موارد زیر می توان اشاره نمود :
- دلزدگی نخبگان و خروج از سیستم
- اتلاف منابع همانند منابعی که طی دو دهه قبل برای کارآفرینی صرف شدندو هیچگاه ارزیابی نشدند.
- باقی ماندن یک نظام اداری غیر موثر و بدون کارایی متناسب با اهداف و منابع
همانند بسیاری دیگر از موضوعات مفهوم ارزیابی یک فرایند اداری نبوده و کیفیت ارزیابی نقش مهمی در واقع بینی برای برنامه ریزی های بعدی دارد . چنانچه یک دیدگاه بلند مدت و اثر بخش بدون هیاهو در حمایت از نوآوری و کارآفرینی با بهبود کیفیت در ارزیابی و مستند سازی در استراتژی جهش تولید دانش بنیان هدف باشد مواردی که به عنوان محورهای استراتژیک مورد توجه قرار گیرند به شرح زیر است:
- ایجاد زمینه ارزیابی از ابتدای شروع هر پروژه و یا هر نهاد ایجاد شده .
- بوجود آوردن راهکارهایی برای حمایت اثر بخش از نوآوری و کارآفرینی بر مبنای نظام کنترل عملکرد با تاکید بر عوامل کلیدی موفقیت .
- مستند سازی نظام یافته و مستقل از عملکرد هر پروژه و نهاد و سازمان بر محور اصلاح و بهبود مستمر آنها.
قابل توجه است که در سطح بین المللی نیز به این امر توجه بسیاری می شود . بانک جهانی و یونیدو و همچنین اتحادیه اروپایی در زمینه اشتراک نتایج دستاوردها و جلوگیری از حبس دانش در این زمینه ها پلتفرمهای تکنولوژی را بوجود اوردده اند . این پلتفرمها که تشکیلات مختصری دارند از ترکیب شرکتهای بزرگ و انجمنهای علمی و دانشگاهها و سایر نهاد های وابسته همچون شرکتهای کوچک و متوسط تشکیل می شوند تا همگی در تامین منابع و ارزیابی و استفاده از نتایج بصورت اشتراکی بهره مند شوند. برای مثال در یک خوشه صنعتی یا صنایع همگن و تامین منابع تحقیقاتی و نواوری ناشی از آنها مشارکت می کنند .برای همین است که این پرسش بوجود آمده است که :
داشتن آماری رسمی برای نوآوری چه فایده ای دارد؟
در فرایند ارزیابی و مستند سازی و انتشار دانش ، بررسی های آماری می تواند اطلاعاتی در مورد سطح نوآوری در یک صنعت یا منطقه خاص یا خوشه های صنعتی تولید کند . این آمارها باید جزیی و کاربردی باشند . دانستن اینکه چه میزان اعتبار و بودجه تامین و یا ارایه شده است مهم نیست بلکه دانستن اینکه چه میزان از آن ب نتایج اثربخش در نوآور دست یافته و برای توسعه سیاست ها مفید بوده اند مهم است . حتی آمار دقیق از میزان و علل عدم موفقیت ها در توسعه های بعدی مهم هستند .
بنابر این هدف خوبی همچون نوآوری پویا و اثر بخش بدون داشتن نظام ارزیابی حمایتگرانه ، دستاورد های ناهماهنگ و بدون ارزش افزوده متناسب با منابع صرف شده را بدنبال خواهد داشت.
