متن:
مجموعه‌ای از حقوق انحصاری است که به ناشر یا پدیدآورنده یک اثر اصل و منحصربه‌فرد تعلق می‌گیرد و حقوقی از قبیل نشر، تکثیر و الگوبرداری از اثر را شامل می‌شود. در بیشتر حوزه‌های قضایی، حق نشر از آغاز پدید آمدن یک اثر به آن تعلق می‌گیرد و نیازی به ثبت اثر نیست. معادل این حق در نظام‌های حقوقی پیرو حقوق مدون حق مؤلف است.
دارندگان حق تکثیر برای کنترل تکثیر و دیگر بهره‌برداری‌ها از آثار خود برای زمان مشخصی حقوق قانونی و انحصاری دارند و بعد از آن اثر وارد مالکیت عمومی می‌شود. هرگونه استفاده و بهره‌برداری از این آثار منوط به دریافت اجازه از ناشر یا پدیدآورندهٔ آن اثر می‌باشد، استفاده در شرایطی که طبق قانون محدودیت یا استثنایی وجود دارد، مانند استفاده منصفانه، به دریافت اجازه از دارنده حق تکثیر نیاز ندارد. دارنده حق تکثیر می‌تواند حقوق خود را به شخص دیگری منتقل کنند.
در بعضی از حوزه‌های قضایی، حقوق اخلاقی یا حقوق معنوی پدیدآورندگان نیز به رسمیت شناخته می‌شود، مانند حق یاد شدن برای اثر.
تاریخچه
به‌طور کلی، پیش از اختراع دستگاه چاپ و خصوصاً تا اوایل قرن هجدهم، مسئله کپی رایت اصولاً مطرح نبود، زیرا از یک سو، امکان تکثیر انبوه آثار ادبی و هنری فراهم نبود و سرقت علمی و ادبی هم (حداقل به شکل گسترده) وجود نداشت؛ از سوی دیگر، فرد محوری دوران مدرن شکل نگرفته بود و هر اثری حاصل فرهنگ جمعی به شمار می‌آمد.
با اختراع دستگاه چاپ و به‌ویژه پس از انقلاب صنعتی، با شکل‌گیری صنعت نشر و نیز پدید آمدن صورت های جدید تولید آثارِ قابل نسخه برداری مثل فیلم و عکس و … مفهوم کپی‌رایت شکل گرفت و وارد حقوق و قوانین شد. تاریخچه حق تکثیر با حقوق انحصاری و امتیازات چاپ کتاب آغاز شد، اساسنامه آن در سال ۱۷۰۹ که از آن ملکه بریتانیای کبیر نام خود را گرفته است، اولین اساسنامه حق تکثیر است. در ابتدا حق تکثیر تنها شامل تکثیر کتاب ها می شد، با گذر زمان محدودیت های دیگر از قبیل ترجمه و آثار اشتقاقی به آن اضافه شد.
دو مسئله، به‌ویژه در دهه‌های اخیر، موجب شد کپی‌رایت به یک معضل جدی تبدیل شود. اولاً به دلیل پیشرفت فناوری، امکان تکثیر آثار گوناگون در مقیاس وسیع با هزینه اندک و سرعت بالا فراهم شد و دیگر اینکه تعداد افرادی که به انحای مختلف متکی به درآمد حاصل از تکثیر محصولات قابل‌نسخه‌برداری هستند (اعم از مؤلفان، تهیه‌کنندگان، عکاسان، روزنامه‌نگاران، ناشران، صحافان، فروشندگان و …) افزایش یافت. به این ترتیب، به مرور زمان، نوعی تناقض در زمینه حقوقی و اخلاقی و به‌تبع آن در حوزه سیاست‌های فرهنگی پدید آمد. از نظر اخلاقی، دسترسی عموم افراد به هنر و اطلاعات امری مطلوب است و از سوی دیگر، برخی انواع دسترسی، بر خلاف قوانین، و ظاهراً غیراخلاقی است. در حوزه سیاست‌ها، ازیک‌طرف، سالانه میلیاردها دلار صرف تأسیس و مدیریت کتابخانه‌ها می‌شود تا افراد مختلف در اقصی‌نقاط جهان بتوانند به آثار گوناگون دسترسی داشته باشند و از طرف دیگر، دولت‌ها ملزم شده‌اند سازوکارهایی جهت محدودسازی دسترسی عموم به محصولات فرهنگی تدوین کنند.
در ایران
این به ضرر ما و فرهنگ ما است. نامش هم در تمام دنیا دزدی است. تا زمانی که دولت این قراردادهای بین‌المللی را امضا نکند این مشکل وجود خواهد داشت.
تاریخچه قانون حق تکثیر در ایران مربوط می‌شود به قانون ثبت علائم تجاری که در سال ۱۳۰۴ تصویب شد در سال ۱۳۴۸ قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان به عنوان بدنه اصلی حق تکثیر در ایران تصویب شد. در ایران قانون حق تکثیر هیچگاه به‌درستی اجرا نشده‌است.
در ایران مجموعه‌ای از قوانین، قانون حق تکثیر را تشکیل می‌دهند، از جمله قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان[۱۳] مصوب ۱۳۴۸، قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی مصوب ۱۳۵۲، قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای مصوب ۱۳۷۹ و آیین‌نامه اجرایی آن مصوب ۱۳۸۳، قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری و مواد ۶۲، ۶۳ و ۷۴ قانون تجارت الکترونیک.
ایران از سال ۲۰۰۱ عضو سازمان جهانی مالکیت فکری است و تابحال تعدادی از پیمان‌های مربوط به مالکیت فکری را پذیرفته‌است.
در اتحادیه اروپایی
اگر شما مالکیت معنوی دارید ، باید بدانید که چگونه می توانید آن را مدیریت و محافظت کنید. مزایای محافظت از مالکیت معنوی خود ، انواع حفاظت در دسترس و روشهای انجام شده را بررسی کنید.
- حقوق مالکیت معنوی
- ثبت اختراعات
- علائم تجاری
- کپی رایت
- اسرار تجارت
- محافظت از طراحی
- دامنه وب سایت
- حفاظت از پایگاه داده
- نشانه های جغرافیایی
اگر می خواهید مالکیت معنوی را تجاری کنید ، راهنمایی های ما درباره مجوز و فروش حق چاپ ، علائم تجاری ، ثبت اختراعات و سایر IP را بخوانید. نحوه مطالبه حقوق خود را در صورت نقض حق مالکیت معنوی بررسی کنید.
مجوز و فروش و نقض حقوق مالکیت معنوی
اگر شما مالکیت معنوی (IP) دارید می توانید حق استفاده از آن را به شخص حقوقی دیگری ، معروف به “مجوز IP خود” اعطا کنید. همچنین ممکن است بخواهید با فروش آن درآمد کسب کنید ، این امر به عنوان “اختصاص” یا “انتقال” IP شما معروف است.
قبل از مذاکره درباره مجوز یا توافق نامه واگذاری در موارد خاص ، محرمانه نگه داشتن برخی از اطلاعات ، مانند:
موضوع IP مربوط – به عنوان مثال ، فناوری که تاکنون هیچ درخواست اختراع ثبت اختراع ثبت نشده یا یک موضوع تجاری دیگر و یا مجوز یا خود توافق نامه واگذاری ، به ویژه جنبه های مالی آن . برای این منظور ، شما باید یک پروانه عدم افشا با مجوز یا دارنده احتمالی را منعقد کنید.همچنین می توانید اطلاعات مربوط به IP خود را با ارسال آن به اداره تحقیق و تفحص مربوط به IP جمع آوری و ارزیابی کنید. بررسی دقیق تمام جوانب مربوط به IP شمابدین ترتیب انجام می شود.
به عنوان دارنده حق مالکیت معنوی ، می توانید در مورد صدور مجوز با نهاد های دیگری نیزمذاکره کنید که اجازه استفاده از مالکیت معنوی را می دهند. ممکن است شما یک مجوز license یامجوز انحصاری یا چندین مجوز داشته باشید. در صورت داشتن مجوزهای متعدد ، این موارد می تواند به صنایع خاصی یا مناطق جغرافیایی خاصی محدود باشند.
برای دریافت مجوز ، معمولاً به صورت “حق امتیاز” که به عنوان درصدی از فروش تعریف شده است ، معمولا هزینه ای پرداخت می کنید که می توانید محدودیت های استفاده از آن را برای محدوده جغرافیایی ، زمینه استفاده و غیره را تعیین کنید.
در این حالت ، شما به عنوان مجوز دهنده می توانید :
- حق خود را ابرای IP حفظ کنید ، به این معنی که انتقال مالکیت وجود ندارد.
- مسئولیت نگهداری (و پیگرد قانونی) حقوق IP مربوطه را بر عهده خود بگیرید.
اگرچه موافقت نامه های صدور مجوز باید با کمک وکلا و متخصصان آی پی تهیه شود ، اما برخی از بندهای مهم IP برای مذاکره و قبل از امضای توافق نامه وجود دارد.
چگونه یک قرارداد صدور پروانه ایجاد می کنید؟
برای ایجاد توافقنامه صدور مجوز حداقل باید:
توافق نامه را بصورت کتبی تهیه کنید.
روشن کنید که حقوق IP دقیقاً مربوط به چه مواردی است.
تاریخ شروع ، مدت و فسخ قرارداد را درج کنید.
در باره موضوعات مختلف مذاکره کنید و در توافق نامه درباره جبران خسارت مالی که توسط مجوز پرداخت می شود (به عنوان مثال مبلغ احتمالی ، حق امتیاز و غیره) ، موارد انحصاری یا غیر انحصاری بودن توافق نامه مجوز را بیان کنید.
- تمام شرایط نحوه استفاده از IP خود را ذکر کنید.
- تعریف کنید که در کدام مناطق می تواند از IP شما استفاده کند.
- در برخی از کشورهای اتحادیه اروپا ، شما باید قرارداد مجوز را معمولاً در دفتر ملی IP ثبت کنید.
تکالیف: فروش حق ثبت اختراع ، علائم تجاری و IP
شما می توانید با واگذاری و یا انتقال IP خود ، مالکیت حقوق مالکیت معنوی خود را (حق ثبت اختراع ، علائم تجاری ، حق چاپ و غیره) به فرد دیگری منتقل کنید. به این ترتیب ، شما کلیه حقوقی را که در ابتدا در اختیار دارید برای بخشی ازحق مالکیت معنوی مورد نظر خود را انتقال می دهید.
هنگامی که تکالیف IP نهایی شد ، دیگر مسئولیت آن مانند پرداخت هزینه های تمدید را نخواهید داشت ، و از هیچ موفقیت تجاری احتمالی تجاری محصول یا خدمات مورد نظر بهره مند نخواهید شد.
علاوه بر این ، مگر این که صریحاً در قرارداد واگذاری تعریف شده باشد ، تا زمانی که تغیین می شود ، دیگر نمی توانید از IP مربوطه (اختراع ، علامت تجاری و غیره) استفاده کنید.
توصیه سایت کل نگار:
این موارد برخی از موضوعات مهم برای اطلاعات عمومی شما بودند . برای اینکه ضرری متوجه شما نشود و احتمالا درگیری های حقوقی برایتان ایجاد نشود بایستی یک نمونه دقیق از این قرارداد ها را مطالعه و در موضوع مورد معامله خود آن را تطبیق دهید. .
ثبت اختراع و یا علایم و مالکیت معنوی در اداره ثبت شرکتها انجام می شود و سایتهای زیادی خدمات مرتبط را ارایه می کنند . کارشناسان رسمی دادگستری هم مشاوره های مرتبط با رشته تخصصی خود را ارایه می نمایند .
سازمان مالکیت معنوی در این رابطه وجود دارد که :
وظایف سازمان مالکیت معنوی
سازمان مالکیت معنوی که تحت تاثیر سازمان جهانی مالکیت معنوی در ایران ایجاد شده است ، دارای وظایفی در راستای اهداف جهانی حمایت از مالکیت معنوی است . از این رو وظایف سازمان مالکیت معنوی از قرار زیر است :
1- ارتقاء توسعه تدابیر پیش بینی شده برای تسهیل حمایت مؤثر از مالکیت معنوی در سراسر جهان و هماهنگی قوانین ملی در این زمینه
2- انجام وظایف اداری اتحادیه پاریس، اتحادیه های ویـــژه ای که در رابطه با این اتحادیه تأسیس شده اند و اتحاديه برن
3- قبول یا شرکت در اجــــرای هرگونه موافقت نامه بین المللی که به منظور بالابردن حمایت از مالکیت معنوی تنظیم شده باشد
4- تشویق انعقاد قراردادهای بین المللی مربوط به ارتقاء حقوق مالکیت معنوی
5- پیشنهاد همکاری به کشورهایی که خواهــان کمک های حقوقی – فنی در زمینه مالکیت معنوی می باشند
6- جمع آوری و انتشار اطلاعات مربوط به حمایت مالکیت معنوی و همچنین انجام و توسعه مطالعات در این زمینه و مبادرت به چاپ نتایج به دست آمده
7- حمایت از خدماتی که حمایت بین المللی مالکیت معنوی را تسهیل کند و درصورت اقتضاء اقدام به ثبت در این زمینه و انتشار اطلاعات مربوط به آن
8- انجام هرگونه اقدام مقتضی دیگر
برای آگاهی از اطلاعات تکمیلی به سایت این مرکز مراجعه فرمایید .
