عاطفه غریبی – 1-9-1404 – به نقل از https://farsnews.ir/
معاون فناوری و نوآوری وزیر علوم امروز اعلام کرد که دور جدید نوسازی زیست‌بوم علم و فناوری آغاز شده و طی دو سال آینده ۶ پارک تخصصی فناوری در حوزه‌های مختلف ایجاد می‌شود.
به گزارش خبرنگار علم و پیشرفت خبرگزاری فارس، نشست خبری محمدنبی شهیکی تاش معاون فناوری و نوآوری وزیر علوم صبح امروز شنبه اول آذرماه در محل وزارت علوم برگزار شد.وی در ابتدای سخنانش گفت: مفهوم نهاد دانش در دو دهه اخیر دستخوش تغییرات اساسی شده و وزارت علوم دیگر محدود به نقش آموزشی نیست، بلکه اکنون سه رکن «آموزش، پژوهش و فناوری» به‌صورت درهم‌تنیده زنجیره دانش را تشکیل می‌دهند.شهیکی‌تاش با اشاره به معماری جدید زیست‌بوم علم و فناوری کشور، توضیح داد که امروز ۵۸ پارک فناوری در کشور فعال هستند که ۱۸ پارک دانشگاهی و باقی متعلق به دستگاه‌ها و استان‌ها هستند. همچنین ۲۹۵ مرکز رشد در دل دانشگاه‌ها فعالیت می‌کنند و ۴۴ صندوق پژوهش و فناوری بازوی تأمین مالی مراحل اولیه نوآوری محسوب می‌شوند. او یادآور شد که ساختار فن‌بازارها نیز تقویت شده و اکنون ۸ فن‌بازار منطقه‌ای و ۳ پردیس فناوری در کشور فعال‌اند. حاصل این نهادسازی‌ها، به گفته او، استقرار حدوداً ۱۴۷۰۰ واحد فناور و دانش‌بنیان و فعالیت ۱۶۱ هزار نیروی مستعد در پارک‌های علم و فناوری است.معاون فناوری و نوآوری وزارت علوم محور اصلی برنامه‌های جدید را بازآفرینی نهادی و افزایش اثربخشی نهادهای موجود عنوان کرد و گفت که بسیاری از سازوکارهای دو دهه قبل باید متناسب با تحولات فناوری بازطراحی شوند. او اعلام کرد که معاونت در سال گذشته پایه سهام ۱۴ صندوق پژوهش و فناوری را افزایش داده و امسال نیز هدف حداقل ۱۵ صندوق دیگر است تا خدمات مالی تخصصی‌تری به شرکت‌های فناور ارائه شود.
به‌گفته شهیکی‌تاش، به‌عنوان مکمل زنجیره تأمین مالی، ایجاد صندوق‌های سرمایه‌گذاری PE در پارک‌های علم و فناوری آغاز شده و نخستین نمونه در پارک اصفهان شکل گرفته است؛ همچنین صندوق‌های اسپید برای حمایت از مراحل اولیه واحدهای فناور راه‌اندازی می‌شوند.او در تشریح برنامه دوساله آینده خبر داد که شش پارک تخصصی جدید در حوزه‌های فناوری‌های پلیمر و مواد، زیست‌فناوری، اقتصاد دیجیتال و هوش مصنوعی، فناوری‌های معدنی و اقتصاد محتوا راه‌اندازی می‌شود. همچنین ۲۰ مرکز رشد نوین با ساختار و معماری سازمانی جدید برای افزایش ضریب اثرگذاری ایجاد خواهد شد.شهیکی‌تاش یکی از چالش‌های مهم این زیست‌بوم را ارتقای مهارت و توانمندسازی سرمایه انسانی دانست و اعلام کرد که برنامه‌هایی در چهار رده طراحی شده است؛ از تقویت شبکه کارگزاران پارک‌ها تا طرح‌های دانشجویی مانند نوآفرین صنعت‌ساز، کارپ‌کوپ فناوری و ارتقای مسیر طرح‌هایی چون دستیار فناور و پسا دکترای فناوری. او همچنین از آغاز تربیت ۵۰ مدیر مراکز رشد نوین و آموزش ۱۰۰ مدیر آینده زیست‌بوم نوآوری خبر داد؛ دوره‌ای که شش ماه در داخل و سه ماه در خارج از کشور برگزار می‌شود.او در بخش دیگری از سخنانش به تقویت شبکه خدمات ارزش‌آفرین پارک‌ها اشاره کرد و گفت فاصله گرفتن از الگوی پارک‌های نسل یک و دو ضروری است. در فاز اول، ۱۴ کارگزار پشتیبان در ۱۶ استان مستقر می‌شوند و هدف این است که طی دو سال آینده این ظرفیت در ۳۰ استان تکمیل شود. برای تهران نیز مدل جداگانه‌ای طراحی شده است.
شهیکی‌تاش افزود که ۱۱ پارک علم و فناوری نیاز فوری به تقویت زیرساخت فیزیکی و فناورانه دارند و برنامه‌ریزی شده تا طی دو سال آینده همه پارک‌ها به سطح قابل‌قبولی از ظرفیت زیرساختی برسند. او همچنین از راه‌اندازی مگا پلتفرم «زیستگاه» خبر داد که تمامی خدمات و ظرفیت‌های معاونت فناوری را در قالب یک سامانه ملی یکپارچه ارائه خواهد کرد.معاون فناوری و نوآوری وزیر علوم تأکید کرد که راهبرد کلان معاونت، ایجاد اتمسفر اقتصادی در پارک‌ها و حرکت به سمت استفاده حداکثری از توان بخش خصوصی است.
معاون فناوری و نوآوری وزیر علوم، بر ضرورت استفاده از ظرفیت بخش خصوصی برای فعال‌سازی جریان فناوری در پارک‌ها تأکید کرد و گفت تقویت حضور بازیگران خصوصی می‌تواند دامنه اثرگذاری پارک‌های علم و فناوری را به‌طور چشمگیری افزایش دهد.او با اشاره به اینکه جریان‌سازی نوآوری باید در تمام لایه‌ها از روستا تا سطح ملی تقویت شود، توضیح داد که در حال حاضر برنامه‌ای مشترک با معاونت توسعه روستایی در حال جمع‌بندی است. در میان مجموعه برنامه‌های طراحی‌شده، او چند طرح شاخص را معرفی کرد.شهیکی‌تاش «جشنواره شیخ بهایی» را یکی از مهم‌ترین رویدادهای فناوری کشور دانست و گفت امسال مدل این جشنواره تغییر کرده و دبیرخانه‌های استانی آن تشکیل شده است. کمپ‌ها و جشنواره‌های استانی برگزار می‌شود و برگزیدگان، با کسب امتیاز لازم، در جشنواره ملی فن‌آفرینی شیخ بهایی که ۶ و ۷ آبان سال آینده در اصفهان برگزار می‌شود شرکت خواهند کرد.او افزود: یکی دیگر از رویدادهای مهم، رویداد ملی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در پارک‌های علم و فناوری است. با اشاره به حضور ۱۴۷۰۰ واحد فناور در پارک‌های علم و فناوری، او گفت بخش مهمی از این شرکت‌ها باید مسیر مقیاس‌پذیری را طی کنند. این رویداد بهمن‌ماه برگزار می‌شود و بستری برای پیوند میان فرصت‌های جدید فناوری در پارک‌ها و سرمایه‌گذاران و ذینفعان اکوسیستم نوآوری فراهم می‌کند.معاون فناوری و نوآوری وزارت علوم همچنین از اجرای طرح مدرسه اشتغال فناوری در پنج استان خبر داد که به‌عنوان یک الگوی نهادی جدید در پارک‌ها دنبال می‌شود. او گفت یک تقویم آموزشی ملی یک‌ساله نیز تدوین شده تا رویدادهای آموزشی و الهام‌بخش برای نسل جوان و علاقه‌مندان فعالیت‌های فناورانه به‌صورت منسجم برگزار شود.
شهیکی‌تاش ادامه داد که بوت‌کمپ ایده‌های استارتاپی حوزه روستایی با همکاری معاونت توسعه روستایی ریاست‌جمهوری برگزار می‌شود و در اردیبهشت در اختیار رسانه‌ها قرار خواهد گرفت.در کنار این برنامه‌ها، رویداد ملی هوش مصنوعی نیز در آذرماه جاری برگزار می‌شود که هدف آن توسعه استارتاپ‌ها و ایده‌های تخصصی این حوزه است. همچنین جشنواره ملی صنایع خلاق از ۲۶ تا ۲۸ بهمن‌ماه در چابهار برگزار خواهد شد؛ رویدادی که قرار است کانون شبکه‌سازی در شش سرفصل شامل پویانمایی، اسباب‌بازی‌های کامپیوتری، نوآوری اجتماعی، صنایع فرهنگی، گردشگری و یک محور مکمل دیگر باشد.او همچنین اعلام کرد که ۸ بهمن‌ماه رویداد فرصت‌های سرمایه‌گذاری پارک‌های فناوری برگزار می‌شود. یکی از محورهای آن، بهره‌گیری از اعتبار مالیاتی ماده ۱۱ و ۱۳، و همچنین ظرفیت سرمایه‌گذاری CBC در پارک‌هاست. در همین راستا یک اطلس سرمایه‌گذاری تدوین شده که شامل هزار پروژه فناورانه قابل اسکیل‌آپ است و زمینه را برای پیگیری سرمایه‌گذاری خصوصی و شکل‌گیری برج‌های فناوری در پارک‌ها فراهم می‌کند.شهیکی‌تاش در پایان گفت تمام برنامه‌های متنوع معاونت با هدف ایجاد یک جریان تازه نوآوری در نسل فعلی و آینده کشور طراحی شده تا بخش فناوری به‌طور مؤثر با نیازها و چالش‌های ملی و ظرفیت‌های رقابتی پایدار گره بخورد.
معاون فناوری و نوآوری وزارت علوم با تأکید بر جایگاه پارک‌های علم و فناوری گفت: پارک‌ها می‌توانند به‌عنوان کانون‌های امیدبخش برای نسل آینده، توسعه فردی و فناوری را پیش ببرند و ظرفیت مقیاس‌پذیری فعالیت‌های فناورانه را فراهم کنند. وی افزود، جریان توسعه فناوری نیازمند همراهی بازیگران بزرگ و سرمایه‌گذاری هدفمند در فناوری‌های عمیق است تا به یک راهبرد ملی و مگاپلتفرمی تبدیل شود.شهیکی‌تاش تأکید کرد که پارک‌ها و دانشگاه‌ها باید اکوسیستم زنده و هدفمندی ایجاد کنند، رشته‌ها و فعالیت‌های نوظهور را تقویت کنند و از تولید اقتصاد گلخانه‌ای جلوگیری شود. همچنین او به تغییرات سریع بازار کار و ظهور مشاغل پورتفلیویی اشاره کرد و گفت که شرکت‌های آینده باید در قالب اکوسیستم نوآوری باز فعالیت کنند و بهره‌گیری از اعتبار مالیاتی ماده ۱۱ و ۱۳ می‌تواند بنیان نوآوری شرکتی در کشور را تقویت کند.وی با اشاره به نقش مؤثر پارک‌ها در دوران کرونا و ضرورت سرمایه‌گذاری جدی در آنها، بیان کرد که تقویت پارک‌های علم و فناوری می‌تواند نوسازی صنعتی، ایجاد فرصت‌های استارتاپی و توسعه پایدار کشور را به همراه داشته باشد. شهیکی‌تاش در پایان از حضور رسانه‌ها و دغدغه‌مندان حوزه علم و فناوری قدردانی کرد و ابراز امیدواری نمود که این اقدامات، آینده فناوری و نوآوری کشور را تقویت کند
پارک‌ها؛ کانون خلق اکوسیستم نوآوریمعصومه خان احمدی، مدیرکل دفتر سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی و توسعه فناوری و نوآوری وزارت علوم، هدف اصلی معاونت فناوری را تبدیل پارک‌های علم و فناوری از ساختمان‌های صرف به مراکز خلق اکوسیستم نوآوری در سطح استان‌ها و کشور دانست. به گفته وی، پارک‌ها می‌توانند نقش محوری در توسعه فناوری، ارتقای منطقه‌ای و اتصال صنعت و دانشگاه ایفا کنند.خان احمدی تأکید کرد که توانمندسازی نیروی انسانی یکی از اولویت‌های اصلی است و برنامه‌های متنوعی برای ارتقای مهارت‌ها و ظرفیت‌های فناورانه در سطوح مختلف طراحی شده است.مدیرکل دفتر توسعه فناوری وزارت علوم افزود، ایجاد مراکز خدمات تجاری‌سازی، کلینیک‌های اعتبار مالیاتی در استان‌ها و ارائه خدمات تخصصی برای توسعه کسبوکارهای فناورانه از جمله اقدامات اصلی است تا همه ذینفعان بتوانند از ظرفیت‌های پارک‌ها بهره‌مند شوند.احمدی به اهمیت تأمین مالی نوآورانه و قوانین حمایتی اشاره کرد و گفت برنامه‌هایی برای توسعه منابع مالی و پیشنهاد قوانین مرتبط با فناوری و کسبوکارهای دانش‌بنیان در دستور کار است.وی یادآور شد که ترویج فرهنگ اقتصاد دانش و نوآوری در تمامی نقاط اکوسیستم، به‌ویژه در پارک‌ها، از اولویت‌های معاونت است و این موضوع هرگز نباید کم‌اهمیت تلقی شود.احمدی گفت، اکثر پارک‌ها در کشور نسل سوم هستند و هدف این است که پارک‌های نسل چهارم و نواحی نوآوری ایجاد شوند. طبق برنامه تا پایان برنامه هفتم، حداقل سه ناحیه نوآوری در کشور شکل خواهد گرفت که خدمات متفاوتی ارائه می‌دهند، از جمله حل چالش‌های شهری، ارتقای کیفیت زندگی و توسعه فناوری‌های باز.
او در پایان تأکید کرد که برنامه‌ها همچنین به توجه ویژه به فناوری‌های اولویت‌دار و راهبردی کشور معطوف است و تلاش می‌شود پارک‌ها به‌عنوان موتورهای اصلی توسعه فناوری و نوآوری در سطح ملی عمل کنند.
در ادامه شهیکی‌تاش در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره پروژه دستیار فناور توضیح داد که این طرح از قبل وجود داشته اما در روند اجرا محدودیت‌هایی داشته است و در دوران جدید با استانداردسازی و هدفمند کردن پذیرش واحدهای فناور و دانش‌بنیان، مدل جدیدی طراحی شده است. دور اول اجرای مدل جدید حدود سه ماه پیش آغاز شده و دور بعدی فراخوان ماه آینده با اولویت حوزه‌های میکروالکترونیک، نانو و زیست‌فناوری خواهد بود.شهیکی‌تاش در پاسخ به پرسش درباره تفکیک ردیف بودجه پارک‌های علم و فناوری گفت که پارک‌های استانی بودجه خود را به صورت مستقل دریافت می‌کنند، اما پارک‌های دانشگاهی معمولاً زیر نظر سرپرست دانشگاه تجمیع می‌شوند. راهبرد سازمان برنامه این است که هر زیرنهاد در دانشگاه به صورت کلان و یکپارچه بودجه دریافت کند.در پاسخ به چالش کمبود ایده‌های نو، معاونت فناوری گفت: برنامه‌هایی مانند طرح آفرین صنعت‌ساز و پروژه کوپ صنعتی طراحی شده‌اند تا دانشجویان با انگیزه و پتانسیل بالا را به حوزه کارآفرینی و فناوری وارد کنند. این برنامه‌ها دارای فرآیندهای آموزشی و عملیاتی مشخصی هستند و در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد، با هدف ارتقای مهارت‌ها و توانمندسازی دانشجویان برای شکل‌گیری استارتاپ‌ها اجرا می‌شوند.
شهیکی‌تاش درباره ایجاد پارک‌های جدید و صندوق‌های PE توضیح داد که معاونت به دنبال نهادسازی جدید نیست و پارک‌های موجود با تغییر ماموریت و بهینه‌سازی زیرساخت‌ها و امکانات، ظرفیت‌های خود را افزایش می‌دهند. به عنوان مثال، پارک زیست‌فناوری در دل پژوهشگاه زیست‌فناوری با هدف ارتقای ظرفیت نوآوری و مشارکت سرمایه‌گذاری شکل گرفته است، به‌طوری که مالکیت فکری ایده‌های اولیه حفظ می‌شود و جریان مالی توسعه واحدهای فناور برقرار می‌شود.وی همچنین درباره لغو مجوز برخی پارک‌ها گفت که از شش پارک، سه دانشگاهی و سه دستگاهی مشمول شده‌اند و پنج پارک دیگر تا پایان سال مهلت دارند تا به استانداردهای لازم برسند. در غیر این صورت، مجوز آنها لغو خواهد شد، ولی پارک‌های تخصصی جدید در زنجیره فناوری در حال شکل‌گیری هستند.در پاسخ به نگرانی درباره طولانی بودن مسیر تجاری‌سازی برای دانشجویان، شهیکی‌تاش به طرح نوآفرین صنعت‌ساز اشاره کرد که با سه بسته حمایتی سه‌ماهه، مسیر رشد و تجاری‌سازی ایده‌ها را روان‌تر و ساده‌تر کرده و با ایجاد سامانه زیستگاه، حجم بروکراسی کاهش یافته و بسیاری از فرایندها دیجیتالی می‌شوند تا دانشجویان راحت‌تر از ظرفیت‌ها و خدمات پارک‌ها استفاده کنند.
شهیکی‌تاش، در پاسخ به سوال دیگری درباره وضعیت و برنامه‌های پارک‌های فناوری توضیح داد: معاونت برای ایجاد شش پارک جدید تخصصی، برنامه‌های خود را بر اساس سند هفتم توسعه کشور و نیازهای کلان ملی طراحی کرده است. این پارک‌ها متناسب با ظرفیت‌های دانشگاهی و صنعتی هر منطقه شکل می‌گیرند و قرار نیست دقیقا مشابه پارک پردیس باشند؛ بلکه هر پارک با توجه به قابلیت‌ها و اولویت‌های منطقه‌ای ماموریت‌های خود را دنبال می‌کند.وی بر اهمیت بازآفرینی نهادی تأکید کرد و گفت: بسیاری از مراکز رشد و پارک‌های فناوری که دو دهه قبل ایجاد شدند، پاسخگوی نیازهای فعلی نیستند. معاونت در تلاش است تا ساختارها و ماموریت‌ها را به‌روز کند و بخش‌های ناکارآمد اصلاح یا بازآرایی شوند.در ادامه معاون وزارت علوم توضیح داد: پارک‌های فناوری به عنوان پل ارتباط دانشگاه و صنعت عمل می‌کنند و هدف اصلی آنها تبدیل دانش تخصصی دانشجویان به کسب‌وکار فناوری است. این مراکز نه تنها استعدادهای برتر دانشجویی را جذب و نگه می‌دارند، بلکه فرهنگ کارآفرینی و نوآوری را در دانشگاه‌ها تقویت می‌کنند. معاونت تأکید کرد که ۱۶۱ هزار نفر در پارک‌های کشور فعال هستند که جزو نیروهای مستعد و ممتاز حوزه فناوری محسوب می‌شوند.شهیکی‌تاش همچنین خاطرنشان کرد که زیست‌بوم فناوری کشور متنوع است و پارک‌ها باید متناسب با ظرفیت‌های محلی و صنعتی طراحی شوند. برخی پارک‌ها موفق و بالنده‌اند و برخی دیگر نیاز به اصلاح مسیر دارند.شهیکی‌تاش گفت: درخصوص دانشگاه آزاد، معاونت در حال طراحی زیست‌بوم اشتراکی و همکاری متقابل با این دانشگاه است تا ظرفیت‌های فناوری آن به‌صورت اثربخش مورد استفاده قرار گیرد.
وی در پاسخ به سوال خبرنگار دیگر گفت: دانشگاه آزاد ظرفیت‌های خوبی در حوزه فناوری دارد و نهادهای متنوعی مانند سراهای نوآوری، مراکز رشد و پارک‌های تخصصی ایجاد کرده است. برخی از این حوزه‌ها موفق بوده و برخی نیاز به ارتقای مسیر دارند. برنامه آینده بر ایجاد زیست‌بوم اشتراکی بین دانشگاه آزاد و وزارت علوم تمرکز دارد تا مراکز رشد تخصصی تقویت شوند و فرصت‌های فناورانه به‌طور هدفمند توسعه یابند.وی همچنین به سهم اساتید و دانشگاه‌ها در ایجاد اسپین‌آف‌ها و تولید درآمد از فناوری اشاره کرد و سامانه نان را به‌عنوان بستری برای پیوند بین نیازها و ایده‌ها معرفی نمود که با هوش مصنوعی و اتصال به واحدهای فناور، مسیر تجاری‌سازی و همکاری دانشگاه و صنعت را تسهیل می‌کند.در حوزه پارک‌های فناوری، معاونت تاکید کرد که این پارک‌ها ترکیبی از استارتاپ‌ها، واحدهای فناور و دانش‌بنیان هستند و هم‌اکنون حدود ۵۰ هزار محصول در آنها تولید می‌شود. همچنین، برای دانشجویان هنر و صنایع خلاق، مراکز رشد تخصصی و دبیرخانه‌ای ویژه ایجاد شده تا مسیر تجاری‌سازی آثار هنری و خلاقیت‌های دانشجویی تسهیل شود.شهیکی‌تاش توضیح داد که بخش زیست‌بوم صنایع خلاق کشور در حال شکل‌گیری است و برنامه‌ریزی شده جایگاه مراکز رشد تخصصی در این حوزه ارتقا یابد. جشنواره ملی صنایع خلاق که بیست و هشتم بهمن در چابهار برگزار می‌شود، محوریت ویژه‌ای بر حوزه هنر دارد و سرفصل‌های آن شامل تجاری‌سازی و توسعه ظرفیت‌های خلاقانه است.وی افزود: هم‌اکنون حدود ۱۴۰۰ واحد فناور مرتبط با صنایع خلاق و هنری در پارک‌ها فعالند، اما نسبت به پتانسیل این حوزه، هنوز جای پیشرفت وجود دارد. برنامه‌های تدوین شده، شامل مراکز رشد تخصصی، جشنواره‌ها و رویدادهای مختلف، و ماموریت‌دهی به هشت پارک برای ورود جدی‌تر به این حوزه، با هدف ارتقای زیست‌بوم و فراهم کردن زیرساخت‌های فیزیکی و خدماتی مناسب، پیش می‌رود تا ظرف یک سال آینده اثرگذاری این بخش پررنگ‌تر شود.در حوزه علوم انسانی، معاونت اعلام کرد که پارک‌های تخصصی مانند پارک دانشگاه علامه و پارک علم و فناوری قم، روند رو به رشدی در حمایت از واحدهای فناور علوم انسانی دارند و توافقنامه‌ای با معاونت علمی ریاست جمهوری برای حمایت از ۳۰۰ شرکت دانش‌بنیان این حوزه در حال پیگیری است تا ظرفیت و اثربخشی این بخش نیز تقویت شود.
