30 اکتبر 2025، عکس از نویسنده: امان تریپاتی -این اپلیکیشن از قوانین مکانیک کوانتومی، که منعکس‌کننده قوانین محاسبات کوانتومی هستند، برای تعیین نت حاصل استفاده می‌کند.
محققان دانشگاه کوبه از یک اپلیکیشن وب تعاملی رونمایی کرده‌اند که مفاهیم انتزاعی نظریه بازی کوانتومی را به یک تجربه ملموس و موسیقایی تبدیل می‌کند و با «گفتگوی نوظهور» در موسیقی جاز و بداهه‌نوازی شباهت دارد.
این توسعه اولین سیستم موسیقی تعاملی مبتنی بر مرورگر جهان است که بر اساس نظریه بازی کوانتومی ساخته شده است و به کاربران بازخورد بصری و شنیداری در زمان واقعی در مورد چگونگی درهم‌تنیدگی تصمیمات استراتژیک آنها ارائه می‌دهد.
این پروژه که توسط مهندس کوانتومی، سوما ساتوفومی، رهبری می‌شود، قصد دارد شکاف قابل توجهی را پر کند. برای بسیاری از مردم، مکانیک کوانتومی و نظریه بازی‌ها موضوعات پیچیده‌ای هستند و تصور اینکه چگونه می‌توانند با یک حوزه خلاقانه مانند موسیقی ترکیب شوند، آسان نیست.
سوما توضیح می‌دهد که اگرچه نظریه بازی‌های کوانتومی به یک روند جدید برای مدل‌سازی روانشناسی و تصمیم‌گیری تبدیل شده است، اما مطالعه آن تاکنون تا حد زیادی “محدود به چارچوب‌های نظری و ریاضی” بوده است.این برنامه جدید یکی از اولین برنامه‌هایی است که این مدل‌های انتزاعی را به یک فعالیت خلاقانه ملموس و انسانی متصل می‌کند.
این برنامه در سومین سمپوزیوم بین‌المللی محاسبات کوانتومی و خلاقیت موسیقی ارائه شد. طراحی اصلی آن بر اساس “معضل زندانی” مدل‌سازی شده است، یک سناریوی کلاسیک در نظریه بازی که در آن دو بازیکن باید به طور مستقل تصمیم بگیرند که آیا همکاری کنند یا از بازی کناره‌گیری کنند.
در این نسخه کوانتومی، فرآیند متفاوت است. به جای انتخاب یک اقدام نهایی، هر کاربر ابتدا “موضعی” نسبت به بازیکن دیگر اتخاذ می‌کند (انتخاب بین همکاری و کناره‌گیری). پس از تنظیم حالت خود، هر دو کاربر یک نت را روی صفحه کلید دیجیتال انتخاب می‌کنند.
نکته کلیدی این است که نتی که هر بازیکن می‌شنود لزوماً همان نتی نیست که انتخاب کرده است. این برنامه از قوانین مکانیک کوانتومی، مشابه قوانین محاسبات کوانتومی، برای محاسبه نت نهایی استفاده می‌کند.
این صدای نهایی نتیجه «تداخل» بین استراتژی‌های انتخابی هر دو بازیکن و نت‌های انتخابی آنها است که مفاهیم کوانتومی «برهم‌نهی» و «درهم‌تنیدگی» را نشان می‌دهد.
این اولین باری است که عدم قطعیت و درهم‌تنیدگی کوانتومی – ایده‌های مشهور غیرشهودی – از طریق تعامل شنیداری مستقیم بیان شده‌اند. کاربران با شنیدن نتایج انتخاب‌های درهم‌تنیده خود، می‌توانند درک ملموس‌تر و شهودی‌تری از این مفاهیم به دست آورند.
سوما گفت: «به ویژه، ساختاری که در آن هارمونی یا ناهماهنگی غیرمنتظره از تداخل استراتژی‌های بازیکنان پدیدار می‌شود، با دیالوگ نوظهور موجود در موسیقی جاز و بداهه‌نوازی موازی است.»
این برنامه در حال حاضر یک اثبات مفهوم است و تیم قصد دارد آن را گسترش دهد. نسخه‌های آینده، سناریوهای پیچیده‌تری را بررسی خواهند کرد، مانند مدل‌های تصمیم‌گیری خلاقانه شامل چندین طرف و ساختارهای با ابعاد بالاتر که می‌توانند چندین کیوبیت (بیت کوانتومی) را مدیریت کنند.
هدف بلندمدت این پروژه، کمک به درک علمی عمیق‌تر از خلاقیت است.
سوما اظهار داشت: «در نهایت، هدف ما این است که این کار را به کاوش علمی خلاقیت – درک فرآیند خلاقیت انسان و به‌کارگیری آن مدل در هوش مصنوعی و سخت‌افزار کوانتومی – متصل کنیم.»
این کار گامی اساسی در جهت به‌کارگیری بینش‌های فیزیک بنیادی در مطالعه تجربی خلاقیت انسان و فرآیندهای تصمیم‌گیری پیچیده است.
