| 24-9-1403 |
| نویسنده: مجید وفایی فرد، پژمان تیموری |
مرکز نوآوری معادن و صنایع معدنی ایران
چکیده در سال های اخیر، چشم انداز نوآوری‌های فناورانه به طور فزاینده‌ای متنوع و پیچیده شده است. این پیچیدگی منجر به ظهور اکوسیستم‌های تخصصی شده است که برای پرورش و سازماندهی ایده‌های نوآورانه در حوزه‌های مختلف علمی- صنعتی طراحی شده‌اند. این اکوسیستم‌ها، در عین حال که متمایز هستند، بهم‌پیوسته نیز هستند و اغلب همپوشانی دارند و شبکه‌ای از فرصت‌های مشترک را ایجاد می‌کنند. این اکوسیستم‌ها می‌توانند با استفاده از مفاهیم نوآورانه و محصولات تجاری یکدیگر، طیف وسیع‌تری از نوآوری‌ها را ایجاد کنند و بطور موثر تقاضا برای محصولات مبتنی بر دانش را برطرف نمایند. علاوه بر این، افزایش عمق و تنوع نوآوری بسیار مهم است. این امر نیازمند گردش یکپارچه دانش و اطلاعات بدست‌آمده از مجموعه‌ی وسیعی از تحقیقات آکادمیک و کاربردی است. علیرغم ایجاد بسترهایی مانند پایگاه مقالات جهاددانشگاهی، پایگاه داده‌های پایان‌نامه (ایرانداک)، پایگاه پژوهشی ساتع و پایگاه شرکت‌های دانش‌بنیان که ادغام تحقیقات دانشگاهی در کاربردهای صنعتی را تسهیل می‌کنند، شکاف قابل توجهی در دسترسی فعالانه به داده‌های موردی در اکوسیستم‌های تخصصی وجود دارد، به طوریکه در حال حاضر، پایگاه داده اختصاصی که مهارت‌های عملی و دانش فرآیندی را جمع‌آوری کند و بستری برای دسترسی دانشجویان و دانشگاهیان به بینش‌های تحقیقات صنعتی فراهم نماید، وجود ندارد، در حالی که تجاری‌سازی ایده‌های نوآورانه اغلب در صنایع ریشه میگیرد و گسترش نوآوری های متنوع و تاثیرگذار تا حد زیادی به مشارکت دانشگاه ها و دانشجویان بستگی دارد. این امر نقش محوری مؤسسات آموزشی را برجسته می‌کند و همکاری میان بخشی وزارتخانه‌های آموزش و پرورش، علوم تحقیقات فناوری و نیز معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری را به عنوان متولی اصلی تولید، سازماندهی و انتشار علم و دانش با صاحبان صنایع در داخل کشور، نمایان می‌سازد.به ویژه در بخش معدن و صنایع معدنی، اکوسیستم نوآوری در مقایسه با سایر بخش‌های فناوری کمتر توسعه یافته است. این یک فرصت منحصر بفرد برای ابتکارات جسورانه با هدف تسریع در رشد آن است. یکی از نیازهای حیاتی برای این اکوسیستم، ایجاد یک پایگاه یا مرکز داده جامع با موتور جستجوی فناوری و نوآوری در ذیل بسته‌های حمایتی سیاستی توسعه زیست بوم می باشد که ایمینو میتواند در بسترسازی و توسعه‌ی آن نقش محوری ایفاء نماید. چنین پلتفرمی میتواند بعنوان یک مخزن متمرکز برای گزارش‌های فنی و اقتصادی، مطالعات امکان‌سنجی، دستاوردهای عملیاتی، نتایج بهره‌وری، مطالعات بومی‌سازی و مهندسی معکوس، تحقیقات بازار، نتایج پایش و رصد فناوری، استانداردهای صنعت، دستورالعمل‌های نظارتی و فنی و… عمل کند.با تجمیع این اطلاعات انبوه در یک سیستم واحد، می‌توان دانشجویان، اساتید دانشگاه و مهندسان مجرب را برای کشف و تجزیه و تحلیل این منابع توانمند نمود. این بررسی مشترک ناگزیر به افزایش ایده‌های نوآورانه منجر می‌شود، که در نهایت سبب رونق و پیشرفت در اکوسیستم معدن و صنایع مرتبط با آن می‌شود.در این مقاله در 16 محور بر چرایی، ضرورت ها، راهبردها و دستاوردهای زیست بوم نوآوری بخش معدن در توسعه یک پایگاه دانش به همراه موتور جستجوی محرک نوآوری و فناوری بعنوان «مرکز یا پایگاه داده هدایت‌کننده نوآوری در معدن و صنایع معدنی»، تاکید می‌کند. این پلتفرم نه تنها تبادل دانش را تسهیل می‌نماید، بلکه به عنوان یک کاتالیزور برای نوآوری عمل می‌کند و ذینفعان را قادر می‌سازد تا پیچیدگی‌های بخش معدن را مرور کنند و راه‌های جدیدی را برای رشد و توسعه‌ی فناوری ایجاد نمایند.لذا تاثیر متقابل اکوسیستم‌های نوآوری مختلف برای پرورش یک محیط قوی که در آن ایده‌های متنوع می‌توانند شکوفا شوند، ضروری است. با پرکردن شکاف بین تحقیقات دانشگاهی و کاربرد صنعتی، می‌توانیم اطمینان حاصل نمائیم که معدن و صنایع معدنی به یک بخش پویا تبدیل شود که نوآوری مستمر و پیشرفت پایدار، مشخصه اصلی آن محسوب می‌گردد. 1- کمک به بلوغ زیست‌بوم‌های همجوار و افزایش تنوع و عمق سبد ایده‌های نوآورانهبسیاری از نوآوری‌های مجاور، در زیست‌بوم‌هایی بوقوع می‌پیوندند که اگرچه سازوکار مجزایی نسبت به زیست‌بوم معدن و صنایع معدنی دارند، لیکن می‌توانند بعنوان یک محصول تجاری یا یک نوآوری مولد بهره‌وری یا یک عامل تحریک نوآوری‌های دیگر در سایر زیست‌بوم‌ها یا اصطلاحا زیست‌بوم‌های مجاور، مورد استفاده قرار گیرند. به عبارت دیگر، سوای بحث تجاری‌سازی، زیست‌بوم‌ها می‌توانند محرک یکدیگر برای نوآوری‌های جدید یا نوآوری‌های مشترک در بین دو زیست‌بوم باشند. بعنوان مثال، در بخش معدن و صنایع معدنی، نیاز به افزایش بازیابی فلزات از کنسانتره‌ها یا کانسنگ‌ها و نیز کاهش آثار زیست‌محیطی فعالیت‌های معدن‌کاری و فرآوری مواد معدنی، از طریق بیوتکنولوژی سبب تحریک نوآوری در زیست‌بوم شیمی شده است، زیرا بیوتکنولوژی ترکیبی از دانش زیست‌شناسی و فناوری می‌باشد. بعنوان مثالی دیگر، نیاز به تولید بسیاری از مواد نانو نظیر نانوسرامیک‌ها، مستلزم استفاده از عملیات آسیاکردن است که این نیاز سبب افزایش تحقیقات در عملیات آسیاکردن و نرمایش که در ذیل مباحث خردایش و فرآوری مواد معدنی قرار دارد گردیده و از اینرو نیاز به نانو در علوم شیمی و متالورژی، سبب تحریک نوآوری و فناوری در زیست‌بوم معدن و صنایع معدنی گردیده است. اساسا به همین دلیل است که بسیاری از نوآوری‌ها در مرزهای دانش به وقوع می‌پیوندند و بسیاری از این نوآوری‌ها که در حقیقت به واسطه‌ی دانش درون‌رشته‌ای (Inter-Disciplinary) و چند‌رشته‌ای (Multi-Disciplinary) خلق می‌شوند، در مرزهای دانش تحقق می‌یابند و به همین دلیل، زیست‌بوم‌های مختلف نیاز به داده‌های مختلف و مستندات دانشی یکدیگر دارند. دانش درون‌رشته‌ای به شرایطی اطلاق می‌شود که رشته‌های مختلف بطور مستقل بر روی معضلات مشترک تحقیق می‌کنند لیکن دانش چند‌رشته‌ای مرزهای دانش را به یکدیگر پیوند می‌دهد و یک ایده‌ی مشترک برای حل مشکل مشترک خلق می‌کند. امروزه بدلایل مختلف بالاخص بدلیل تغییرات اقلیمی و به منظور کاهش آثار تغییرات اقلیمی و ایجاد سازگاری با این تغییرات، نیاز به حرکت بسوی دانش چند‌رشته‌ای روز بروز افزایش می‌یابد.در واقع زیست‌بومی که میتواند و قرار است مولد یک نوآوری قابل‌استفاده در زیست‌بوم دیگر باشد، بایست بداند که نیاز به یک محصول در زیست‌بوم مقصد، از کجا نشات میگیرد و عامل محرک نیاز به محصول نوآورانهی قابل‌استفاده در زیست‌بوم مقصد، چگونه شکل میگیرد. به همین دلیل، زیست‌بوم‌ها نیاز به مطالعه‌ی داده‌های فناوری و نتایج مطالعات و تحقیقات زیست‌بوم‌های دیگر در مقیاس‌های آزمایشگاهی (Bench Scale)، نیمه صنعتی و صنعتی دارند. 2- استفاده از داده‌های فرآیندی معادن و صنایع معدنی برای تحریک نوآوری و تحقق تحول دیجیتالبخش زیادی از مستندات دانشی در بسیاری از شرکت‌ها، از نوع مهندسی پایه (Basic Engineering) هستند و گزارشها و مستندات دارای جزئیات عملیات (Detailed Engineering) به لحاظ کثرت در مرحله‌ی بعدی قرار دارند. گزارش های مربوط به توصیف فرآیندها (Process Description) به لحاظ کثرت در رتبه‌ی سوم و در نهایت گزارش‌های فرآیندی مبتنی بر داده (Process Data) یا گزارش‌های حاوی نتایج بهره‌وری، تنظیمات و کنترل مربوط به فعالیت‌های عملیاتی و اندرکنش مواد در درون یک سیستم یا فرآیند، کمتر در اسناد و مدارک دانشی به چشم می‌خورند، در حالی که برای پردازش هرگونه داده بشدت نیاز به گزارش‌های مربوط به داده‌های فرآیندی است.لازم به ذکر است که گزارش‌های حاوی جزئیات مهندسی، عمدتا بر روی مشخصات فنی تجهیزات و شرح ساختاری و ابعادی اجزای جداگانه‌ی هر فرآیند و نحوه‌ی چیدمان آنها در کنار یکدیگر تاکید دارند در حالی که گزارش‌های مربوط به توصیف فرآیندها با شرح و توصیف رخدادهای یک مرحله یا یک فرآیند یا اندرکنش‌های فرآیند و نوع تجهیزات و همچنین درونداد و برونداد کلی فرآیندها سروکار دارند. اما گزارش‌های مربوط به داده‌های فرآیندی، با نتایج کنترل و بهینه‌سازی فرآیندها، رواداری‌ها، تاثیر تغییرات پارامتریک بر روی فرآیندها، تاثیرپذیری اندرکنش مواد در یک فرآیند بر روی یکدیگر، عوامل ایجاد بهره‌وری در یک فرآیند، مشکلات فنی درون فرآیندها، کیفیت محصولات فرآیندی و … سروکار دارند. اگرچه ممکن است چنین گزارش‌هایی بدلیل عدم بهره‌مندی برخی معادن و صنایع معدنی از ساختار مدیریت دانش در ذیل واحدهای تحقیق و توسعه، کم باشند، لیکن چنین گزارش‌هایی حتی در تعداد کم نیز می‌توانند سبب تولید داده‌های بسیار شوند که گردآوری این دادهها از طریق مفاهیم و عملیات اینترنت اشیاء در ادامه میتواند سبب تحریک بیشتر پردازش و تحلیل دادهها و در نتیجه ایجاد پختگی و بلوغ بیشتر در تحلیل دادهها و در نهایت تکامل و تشدید نوع، تعداد و کثرت دادهها و بطور کلی کامل‌تر‌شدن کنترل‌های فرآیندی، تحقق بهینه‌سازی، کاهش مصرف آب و انرژی و … شوند. متاسفانه این گونه گزارشها که مغز و هسته‌ی اصلی مدیریت دانش را تشکیل می‌دهند، بندرت یافت می‌شوند و ایجاد مرکز یا پایگاه داده با موتور جستجوی محرک نوآوری و فناوری در قالب یک سامانه‌ی شتابدهی یا بصورت مجزا، میتواند نقش بسزائی در افزایش تجزیه و تحلیل دادهها، ایجاد تنوع در تجزیه و تحلیل دادهها، بلوغ تجزیه و تحلیل دادهها و همچنین تحریک خلاقیت و نوآوری داشته باشد. بطور کلی برای تحقق تحول دیجیتال که هوش مصنوعی انتهای بلوغ آن محسوب می‌شود، نیاز مبرمی به تولید، جمع‌آوری و پردازش دادهها می‌باشد تا اساسا امکان کنترل هوشمند برخط برای معادن و صنایع معدنی مهیا گردد. 3- افزایش سهم مشارکت دانشگاهها و مراکز آموزش عالی در رفع نیازهای فناورانه صنعتسوق‌دادن پایان‌نامه‌ها به سوی رفع نیازهای فناوری و افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها در صنایع، بسیار حیاتی است. دانشجویان و جامعه‌ی دانشگاهی می‌توانند با مطالعه‌ی گزارش‌های فنی و فرآیندی معادن و صنایع معدنی، نتایج مطالعات و پژوهش‌های صنایع، دستاوردهای بهره‌وری، نحوه‌ی ایجاد بهره‌وری در معادن و صنایع معدنی و نیز چالش‌های صنایع، بیش از پیش با نیازهای فناورانهی صنایع آشنا شوند و با تعریف پایان‌نامه‌ها و رسالههای مرتبط با رفع نیازها و چالش‌های معادن و صنایع معدنی، زمینه‌ی خلق ایده‌های نوآورانه را فراهم نمایند که قطعا با تامین مالی پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها توسط صنایع نیز همراه خواهد بود. 4- کمک به افزایش تعداد طرح‌ها و پژوهش‌های کاربردی و عملیاتیهم اکنون مطالعات بنیادی زیادی در سطوح آکادمیک که عمدتا مقیاس آزمایشگاهی دارند انجام شده‌اند و نیاز است تا این مطالعات به سطح پایلوت و در نهایت به سطح پلنت ارتقاء یابند. مطالعه‌ی نتایج و دستاوردهای پایان‌نامه‌ها و رسالههای دانشگاهی توسط مهندسین و شاغلین در صنعت، میتواند زمینه‌ی پیوند علم و تکنولوژی را فراهم نماید، بطوری که معادن و صنایع معدنی می‌توانند از نتایج تحقیقات دانشگاهی استفاده کرده وپروژه‌های کاربردی یا پژوهش‌های تکمیلی کاربردی را برای عملیاتی‌نمودن نتایج پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها تعریف و راه‌اندازی نمایند. معمولا در نتایج پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها، دانشجویان پیشنهادهای مفیدی برای تکمیل و ادامه‌ی تحقیق خود توسط دانشجویان آتی دارند که مطالعه آنها توسط سایر دانشجویان و مهندسین دست‌اندرکار در معادن و صنایع معدنی بالاخص متولیان واحدهای تحقیق و توسعه در شرکت‌های معدنی و صنایع مختلف معدنی، میتواند گره‌گشای بسیاری از مشکلات صنعت و تعریف پروژههای کاربردی تا سطوح پایلوت و پلنت باشند. 5- کمک به دانشگاه و صنعت برای ارائه‌ی آموزش‌های فرآیندی قویتر و جامع‌تر به دانشجویان و مهندسان و تولید محتوای تخصصیامروزه بدلایل مختلف نظیر افزایش هزینه‌های حمل‌و‌نقل و سایر مشکلات اقتصادی، دانشگاهها بعضا ممکن است از امکانات کافی برای اعزام دانشجویان برای بازدید از معادن و صنایع معدنی کشور برخوردار نباشند. بعلاوه معادن و صنایع معدنی نیز به دلیل مخاطرات بازدید و مسائل ایمنی و نیز تعدد گروه‌های بازدید‌کننده و تعداد بازدید‌کنندگان از صنایع، ممکن است علاقه‌ی چندانی به اعطای مجوز بازدید نداشته باشند. این امر سبب می‌شود امکان ارائه‌ی آموزش‌های بصری، آشنایی با محیط کار، تعریف و پیشنهاد موضوعات کاربردی برای پایان‌نامه‌ها و رسالههای دکتری توسط دانشجویان و نیز دریافت راهنمودهای لازم برای مسیر شغلی آینده، از آنها سلب گردد، ضمن اینکه ممکن است به نحوی از انحاء امکان نوآوری و خلق ایده‌های نوآورانه را نیز از بین ببرد. لذا ایجاد امکان مطالعه‌ی گزارش‌های فنی و عملیاتی، نتایج پژوهش‌های صنعتی و بهره‌وری در فرآیندها، میتواند دانشجویان را بیش از پیش با فرآیندهای واقعی عملیات در معادن و صنایع معدنی آشنا نماید و مسیر و کانال خلاقانه‌ای در ذهن آنها برای خلق ایده‌های نوآورانه ایجاد نماید.بعلاوه بررسی و مطالعه‌ی چنین گزارشها و مدارک فنی و مطالعاتی توسط کارشناسان IT ، آنها را به سمت تعریف پروژههای مبتنی برانقلاب صنعتی چهارم نظیر دوقلوی دیجیتال (DT یا Digital Twin)، واقعیت‌های مجازی (VR یا Virtual Reality) و واقعیت افزوده (AR Added Reality) سوق خواهد داد. بطور قطع با تعریف چنین پروژه‌هایی، بخش بسیار زیادی از نیاز دانشگاهها و مراکز آموزش عالی به بازدیدهای حضوری از معادن و صنایع معدنی کاهش می‌یابند. تعریف پروژههای DW ، VR و AR نه تنها میتواند آموزش‌های سه‌بعدی را از طریق شبیه‌سازی و فضاهای واقعی فراهم نماید، بلکه فی‌النفسه نوعی حرکت در مسیر تحول دیجیتال تلقی می‌گردد. بعلاوه این‌گونه پروژه‌ها می‌توانند مفاهیم کنترل فرآیند و ایجاد بهره‌وری در کیفیت و کمیت محصول و نیز نتایج ایجاد بهره‌وری در کیفیت و کمیت را بخوبی به آموزش‌گیرندگان بالاخص دانشجویان انتقال دهند. 6- بومی‌سازی و تعمیق ساخت داخل و ایجاد و توسعه دانش فنی تولید اقلام راهبردی بخش و کاهش ارزبریاگرچه بومی‌سازی صنایع پیشرفت‌های بسیار چشمگیری در کشور ما داشته است، لیکن هنوز در بسیاری از موارد عمق ساخت محصولات در داخل کشور، به سطح مطلوب نرسیده است و هنوز محصولات زیادی به سطح 100 درصدی از بومی‌سازی در داخل کشور نرسیده‌اند. چنانچه متخصصین، کارشناسان و مهندسین بتوانند منابع دانشی هرچه بیشتری را از طریق موتور جستجوی محرک نوآوری و فناوری مطالعه نمایند، امکان دستیابی به دانش عمیق‌تر برای افزایش عمق بومی‌سازی محصولات در داخل کشور و نیز حرکت در مسیر تولید اقلام راهبردی بخش معدن و صنایع معدنی که سالانه چندین میلیارد دلار ارزبری برای واردات آن ها هزینه می شود بیشتر خواهد بود. 7- افزایش دانش در نزد کارشناسان برای کمک به تحلیل پتنت و رصد فناوریامروزه یکی از راه‌های مهم برای انتقال فناوری و نوآوری به کشور، بدون شک تحلیل پتنت می‌باشد. اهمیت تحلیل پتنت آنقدر زیاد است که حتی از هوش مصنوعی برای تحلیل پتنت‌ها استفاده می‌شود. تحلیل پتنت‌ها نیازمند برخورداری از دانش علمی و عملی قابل‌توجهی می‌باشد. تحلیل پتنت مزایای فراوانی دارد. بعنوان مثال، با تحلیل پتنت می‌توان روند تطور و تکامل یک فناوری خاص را در یک بازه‌ی زمانی مشخص دنبال نمود، ضمن اینکه ما را قادر می‌سازد تا متخصصین ارتقاء‌دهنده یک فناوری خاص را که هر کدام به نوعی در یک برهه سبب ارتقای نمایی (Incremental Improvement) یک فناوری یا تکنولوژی خاص شده‌اند، شناسایی نمائیم. از طرف دیگر، تحلیل پتنت‌ها کمک شایانی به تعریف پروژههای تحقیقاتی جدید و نیز ایده‌یابی و تعریف ایده‌های جدید در داخل کشور خواهد نمود. بعلاوه با تحلیل پتنت‌ها می‌توان از فعالیت‌های نوآوران و فناوران در حوزه‌های مختلف فناوری استفاده نمود. اساسا تحلیل پتنت میتواند تحقق نوآوری و فناوری‌های بروز را در مرزهای دانش بخوبی روشن نماید و روندی تقریبی از تحولات آینده‌ی نوآوری و فناوری را برایمان روشن سازد و در یک کلام ما را در رصد فناوری‌ها یاری دهد. با تحلیل پتنت می‌توان تحولات فرعی یا جانبی یک فناوری و نیز تحولات زیست‌بوم‌های مجاور را که از یک فناوری واحد استفاده می‌نمایند، رصد نمود. بعلاوه تحلیل پتنت به صاحبان فناوری کمک می‌نماید تا بتوانند امتیاز یا لایسنس محصول خود را واگذار و یا اینکه بازار محصولات خود را بخوبی شناسایی نمایند و از این طریق پتانسیل‌های همکاری و مشارکت با سایر نوآوران و فناوران جهان را تشخیص دهند. سوای تمام مزایای تحلیل پتنت، اساسا تحلیل پتنت‌ها میتواند کمک شایانی به تقویت دانش و تکنولوژی در صنایع پائین‌دستی و نیز بنگاه‌های کوچک نماید و خوراک‌های تحقیقاتی بسیار خوبی برای دانشگاهها، مراکز آموزش عالی و مراکز تحقیقاتی فراهم نماید. از آنجا که ممکن است بعضا کارشناسان و متخصصین بدلیل عدم دسترسی به اسناد دانشی و در نتیجه عدم‌امکان مطالعه‌ی آنها، قادر به ارتقای سطح دانش خود نباشند، لذا ایجاد پایگاه داده و موتور جستجوی محرک نوآوری و فناوری میتواند کارشناسان و دانشجویان را در تحلیل پتنت‌های موجود در اینترنت، بسیار توانمند سازد. 8- بهبود ثبت تجارب، ارتقاء دانش تجربی و انتقال آن به نسل‌های آینده و افزایش مهارت‌های عملی در سازمان‌ها، شرکت‌ها و بنگاه‌های دولتی و خصوصیبسیاری از سازمان‌ها، شرکت‌ها، ارگان‌ها و بطور کلی بنگاه‌های دولتی و خصوصی، بدلایل عدیده منجمله عدم ثبت تجارب، عدم مستندسازی یا ضعف در آن و بطور کلی عدم مدیریت دانش، قادر به انتقال مهارت‌ها و تجارب سازمانی به سایر نیروهای داخل سازمان/ شرکت یا نیروهای نسل بعدی سازمان/ شرکت نیستند و به تبع آن قادر به انتقال تجارب و مهارت‌ها به کارشناسان هم‌نسل و دگرنسل در بخش‌های برون‌سازمانی و هم‌افزایی دانش بین بخش‌های مختلف نیستند. متاسفانه این نقیصه سبب وقفه و انقطاع زیادی در پیوستگی انتقال دانش و فناوری و در نهایت خلق ایده‌های نوآورانه در کشور شده است. سازمان‌ها، ارگان‌ها، شرکت‌ها و بنگاه‌های دولتی و خصوصی می‌توانند با مطالعه‌ی اسناد فنی موجود در یک پایگاه داده و موتور جستجو، اولا تجارب خود را بهتر مستندسازی نمایند، داده‌های موجود در سازمان یا شرکت خود را تحلیل و پردازش نماید تا بتوانند آنها را تبدیل به دانش نمایند و ثانیا دانش و تجارب سازمانی خود را با دانش کسب‌شده در سایر مراکز، دانشگاهها، موسسات آموزش عالی، بنگاه‌ها، شرکت‌ها و … درهم آمیزند تا در نهایت به یک دانش افزوده برسند و آنگاه با برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی داخلی و خارجی، زمینه‌ساز انتقال دانش و مهارت به نسل‌های بعدی و نیز خلق ایده‌های نوآورانه بیشتر شوند. این فرآیند دقیقا میتواند به خلق ارزش از دانش اکتساب‌شده توسط سازمان‌ها، شرکت‌ها و بنگاه‌های خصوصی و دولتی بیانجامد. 9- پرهیز از موازی کاری و تعریف پایان‌نامه‌ها و رسالههای تکراری در دانشگاه‌های کشورآگاهی دانشجویان، اساتید دانشگاهها و بطور کلی جامعه‌ی دانشگاهی از نتایج تحقیقات کاربردی و پژوهش‌های صنعتی و نیز نتایج سایر تحقیقات آکادمیک در مراکز تحقیقاتی و سایر دانشگاهها، میتواند به تعریف موضوعات مفید، کاربردی‌تر، عمل‌گرایانه‌تر و غیرتکراری آنهم با نگرش و رویکرد کلان‌تر به سوی نوآوری و فناوری شود. 10- تحقق و افزایش واقعی ارتباط بین صنعت و دانشگاه و گذار از دیدگاه سنتی معدن‌کاریارتباط بین صنعت و دانشگاه هنوز هم با چالش‌های زیادی مواجه است. کاهش یا عدم امکان ارائه‌ی بازدید از طرف معادن و صنایع معدنی کشور، مهاجرت دانشجویان نخبه، وجود دیدگاه بعضا سنتی در نزد معدن‌داران و بهره‌برداران معادن و نیز صاحبان صنایع معدنی و بسیاری از علل دیگر، همگی سبب تضعیف ارتباط بین صنعت و دانشگاه می‌شوند. مراکز تحقیقاتی، پژوهشکده‌ها، پژوهشگاه‌ها، دانشگاهها و … می‌توانند با مطالعه‌ی گزارش‌های مختلف از طریق پایگاه داده و موتور جستجوی نوآوری و فناوری، حرکت بسوی رفع نیازهای فناورانهی صنایع را تقویت نموده و موجب افزایش سطح و کیفیت ارتباط بین صنعت و دانشگاه شوند. 11- کمک به تحقق اهداف تشکیل پردیس یا پارک علم و فناوری معدن و صنایع معدنی و جذب و ثبت ایده‌های نوآورانه از خارج کشوربا تشکیل یک پارک/پردیس معدن و صنایع معدنی با مجوز وزارت عتف ، عملا امکان ایجاد پیوستگی بین فرآیندهای پیش‌شتابدهی، شتابدهی، تولید محصولات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی ایده‌های نوآورانه و محصولات دانش‌بنیان و ایجاد زنجیره‌ی کامل برای خلق ارزش از خلق ایده گرفته تا تولید ثروت مهیا می‌گردد. سازوکارهای پیش‌بینی‌شده برای تشکیل پردیس/ پارک علم و فناوری معدن و صنایع معدنی، تمام شرکت‌ها و بنگاه‌های خصوصی و دولتی را به سمت ایجاد شرکت‌های زایشی در پردیس/ پارک یا استقرار شرکت‌های دانش‌بنیان تحت مالکیت آنها در پردیس سوق خواهد داد و استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان معدنی مستقل نیز در این پردیس حضور خواهند یافت. این امر سبب تجمیع و بسیج دانش و فناوری در پردیس خواهد شد. طبیعتا برخورداری پردیس/ پارک معدن و صنایع معدنی از یک پایگاه دانش و موتور جستجوی محرک نوآوری و فناوری، میتواند مسیرهای متنوع و جدیدتری را برای طرح ایده‌های خلاقانه و نوآورانه فراهم نماید.بطور کلی پارک ها، از زمینه، پتانسیل و سازوکارهای خوبی برای فعالیت‌های بین‌المللی برخوردار هستند که ، میتواند زمینه را برای جذب و فراخوان ایده‌های نوآورانه از خارج کشور فراهم نماید.بعلاوه بر اساس تجارب برگرفته از آخرین جشنواره‌ی خوارزمی که توسط وزارت عتف برای فراخوان ایده‌های نوآورانه در داخل و خارج کشور طراحی و اجراء گردید، ایده‌های متعدد و زیادی توسط کارشناسان خارجی در این جشنواره مطرح گردید. چنانچه دانشجویان و کارشناسان خارجی بتوانند از طریق Google Translate یا از طریق نسخ انگلیسی گزارش‌های فارسی و یا داده‌های موجود در یک پایگاه دانش، نسبت به نتایج مطالعات و پژوهش‌های آکادمیک و صنعتی داخل کشور کسب اطلاع نماید، امکان جذب ایده‌های نوآورانه از خارج کشور نیز افزایش خواهد یافت. 12- بازنگهداشتن پنجره فرصت ورود فناوری‌های جدید و خلق ارزش از ایده‌های نوآورانهبسیاری از پایان‌نامه‌ها و رسالههای دکتری موجود بر روی سایت گنج در ایرانداک، دارای یک دوره‌ی محرمانگی اطلاعات هستند. این محرمانگی برای پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد و رسالههای دکتری بترتیب 18 و 24 ماه می‌باشد و پس از آن این مدارک علمی برای عموم در دسترس هستند و حتی امکان دانلود پنج پایان‌نامه یا رساله در هر هفته برای هر کاربر عادی وجود دارد، فلذا دوره‌ی محرمانگی آنها کاملا محدود است. در عین حال اما بسیاری از مدارک علمی، گزارشات فنی و … در شرکت‌ها و بنگاه‌های خصوصی و دولتی سال‌ها و حتی چند دهه پیش نگارش و مکتوب شده‌اند و با گذشت زمان طولانی، همچنان امکان دسترسی به آنها برای کسب یا ارتقای دانش یا استفاده از آنها برای خلق ایده‌های نوآورانه وجود ندارد و عملا دوره‌ی محرمانگی آنها مادام‌العمر است. لذا همانطور که قبلا اشاره شد، امکان انتقال تجارب از نسلی به نسل دیگر و نیز انتقال مهارت‌های فنی سلب می‌گردد و به بیان بهتر امکان تربیت نسل‌های جدید اعم از تکنیسین‌ها و اپراتورها یا ارتقای دانش آنها، غیرممکن می‌گردد. اما تاثیر سوء دیگر ناشی از محرمانگی مادام‌العمر این است که سبب ایجاد تاخیر و حتی انقطاع در خلق بسیاری از ایده‌های نوآورانه می‌شود. این امر به مثابه قراردادن امکان و احتمال خلق ایده‌های نوآورانه و خلق ارزش از آنها در اختیار کشورهای دیگر می‌باشد و در صورت ثبت پتنت بین‌المللی توسط سایر کشورها، عملا پنجره‌ی خلق ارزش از یک ایده‌ی نوآورانه از بین خواهد رفت. 13- کمک به ایجاد یا توسعه واحدهای تحقیق و توسعه در بخش‌های دولتی و خصوصیتعدادی از ارگان‌ها، نهادها، شرکت‌ها و بنگاه‌های دولتی و بسیاری از شرکت‌ها و بنگاه‌های خصوصی یا خصولتی، اساسا یا فاقد ساختار جامع و کامل برای تحقیق و توسعه هستند، یا اینکه این ساختار بطور کامل در درون آنها ایجاد نشده است. این امر بعضا بدلیل ناتوانی در تعریف طرح‌ها یا پروژههای تحقیق و توسعه، ضعف در نیروی انسانی، قرارگرفتن افراد غیرفرآیندی در راس واحدهای تحقیق و توسعه، ضعف در مستندسازی دانش و تجارب سازمانی و … صورت میگیرد. دسترسی به مطالعه‌ی اسناد فنی بارگذاری‌شده در یک پایگاه داده و موتور جستجو، میتواند به چنین شرکت‌هایی کمک کند تا ساختار تحقیق و توسعه را با تعریف پروژههای مبتنی بر پژوهش‌های کاربردی، تحریک یا تعمیق نمایند. 14- کمک به تحقق راهکارهای نوآورانه پیشنهاد‌شده برای حل چالش‌های شناسایی‌شده در معادن و صنایع معدنی کشورایمینو برای بررسی مشکلات و چالش‌های موجود در معادن و صنایع معدنی کشور، اقدام به تعریف و اجرای یک پروژه‌ی پژوهشی تحت عنوان ” شناسایی چالش‌های معادن و صنایع معدنی ایران و معرفی ایده‌های نوآورانه و فناورانه در راستای رفع آنها” نمود. این پژوهش که توسط دانشگاه تربیت‌مدرس انجام شد، با بررسی مشکلات و چالش‌های فناورانهی معادن و صنایع معدنی کشور، به معرفی راهکار یا موضوع برای انجام فعالیت‌های نوآورانه جهت حل این چالش‌ها پرداخت. بسیاری از این راهکارها یا پیشنهادهای نوآورانه یا فناورانهی مطرح‌شده، در بسیاری از معادن و صنایع معدنی مشترک هستند و به همین دلیل راهبردی تلقی می‌شوند. چنانچه بتوان یک پایگاه داده و موتور جستجوی محرک نوآوری و فناوری را ایجاد نمود، در این صورت می‌توان این ایده‌ها و راهکارهای نوآورانهی پیشنهادی را جهت حل معضلات و چالش‌های معادن و صنایع معدنی در قالب فراخوان از میان دانشجویان و کارشناسان تحقیقاتی کشور، تبدیل به موضوعاتی بنیادی برای انجام پایان‌نامه‌های دانشجویی و رسالههای دکتری یا پروژههای ملی یا حتی پروژههای مشترک بین‌المللی نمود و بدین‌ترتیب دانشجویان و کارشناسان می‌توانند برای تحقق این ایده‌های نوآورانه، از دادهها و اسناد دانشی موجود در پایگاه داده و موتور جستجو استفاده نمایند. 15- ضرورت خلق ایده در ایمینو از طریق سازوکار استارت‌آپ استودیواحصاء ایده‌های نوآورانه از دو طریق امکان‌پذیر است: (الف) برگزاری رویدادهای فراخوان و جذب ایده از دانشگاه و صنعت. (ب) خلق ایده در ایمینو و فراخوان یا تشکیل گروه‌های استارت‌آپی برای رشد و تبلور ایده‌ها.بر اساس تجارب بدست‌آمده از رویدادهای فراخوان و جذب ایده از دانشگاه، بعضا به دلیل عدم‌وجود ارتباط مناسب بین صنعت و دانشگاه و نیز عدم دسترسی دانشجویان به گزارش‌های فرآیندی و عملیاتی معادن و صنایع معدنی، برخی از ایده‌های نوآورانهی احصاء‌شده توسط دانشجویان، واقع‌بینانه و عملی نمی‌باشد که این امر منجر به ردشدن تعدادی از ایده‌ها در فرآیندهای داوری و ارزیابی و در نتیجه کاهش بازده هزینه‌های صرف‌شده برای برگزاری رویدادهای فراخوان و جذب ایده می‌شود. بعلاوه بعضا ارتباط نامناسب صنعت با دانشگاه سبب طولانی‌شدن فرآیند خلق ایده‌های نوآورانه توسط دانشجویان می‌شود که اگر در نهایت ایده‌های ارائه‌شده توسط دانشجویان در فرآیندهای جذب و داوری رد شوند، عملا اتلاف زمان و هزینه تشدید می‌گردد. از طرف دیگر، در برخی موارد، علیرغم تشکیل گروه‌های استارت‌آپی متشکل از دانشجویانی که ایده‌های نوآورانه را ارائه و طرح نموده‌اند و نیز علیرغم معرفی گروه‌های استارت‌آپی دانشجویی به مراکر شتابدهی، پیگیری لازم برای انجام فعالیت‌های شتابدهی و پیش‌شتابدهی از جانب آنها بعمل نمی‌آید که این امر میتواند منجر به ابترماندن برخی از ایده‌های نوآورانه در حوزه‌ی معدن و صنایع معدنی شود. لذا لازم است ایمینو سازوکاری برای خلق پیوسته‌ی ایده‌های نوآورانه تعبیه نماید و اصطلاحا بتواند بصورت کارخانه‌ی نوآوری یا استارت‌آپ استودیو کار کند، به گونه‌ای که با داشتن یک پایگاه دانش که دانشجویان و مهندسین شاغل در صنعت بتوانند به آن دسترسی داشته باشند، نسبت به خلق پیوسته و ممتد ایده‌های نوآورانه اقدام نموده و برای آنها هسته‌های استارتاپی عمدتا دانشجویی خلق نماید و فرآیند پیش‌شتابدهی و شتابدهی را در دل ایمینو از طریق مراکز تحقیقاتی ایمیدرو بالاخص مرکز تحقیقات فرآوری مواد معدنی یا سایر شتاب‌دهنده‌های بخش خصوصی بعمل آورد. 16- ایجاد شهرکهای فناوری در آینده نزدیکبر اساس راهبرد ” بسته‌‌ی ایجاد و راهبری شهرکهای فناوری” ، مقررگردیده تا شهرکهای فناوری توسط وزارت صمت در دل شرکت شهرکهای صنعتی استان‌ها ایجاد و راه‌اندازی شوند. متولی ایجاد این شهرکهای فناوری در واقع ” سازمان صنایع کوچک و شهرکهای صنعتی ایران” می‌باشد. مهم‌ترین هدف از ایجاد شهرکهای فناوری، گردهم آوردن واحدهای تحقیق و توسعه‌ی شرکت‌ها و ایجاد تحقیقات مشترک بر اساس نیازهای نوآورانه و فناورانهی صنایع از طریق ایجاد کنسرسیوم بین واحدهای تحقیق و توسعه و نیز کمک به توسعه‌ی اقتصادی مناطق و کل کشور می‌باشد. طبیعتا با تشکیل چنین ساختاری، واحدهای تحقیق و توسعه‌ی مستقر در شرکت‌ها نیاز به طرح عناوین تحقیقاتی فناورانه و نوآورانهی متعدد دارند که وجود سیستم خلق پیوسته‌ی ایده‌ها یا اصطلاحا استارت‌آپ استودیو، میتواند کمک شایانی به طرح ایده‌های نوآورانه و فناورانه در حوزه‌ی معدن و صنایع معدنی و ارائه‌ی آنها به شهرکهای فناوری برای تحقق فرآیندهای شتابدهی و بلوغ فناوری کند. در واقع با ایجاد شهرکهای فناوری و استقرار واحدهای تحقیق و توسعه ی شرکت‌ها در آنها، نیاز به ایجاد پایگاه دانش مجددا مورد تاکید قرار میگیرد، زیرا اجتماع بزرگ از واحدهای تحقیق و توسعه، بشدت نیاز به تعریف پروژه های تحقیقاتی را برجسته می‌سازد. |
