29 نوامبر 2024 -توسط دانشگاه کیل-طراحی بازسازی صحنه ملاقات در سکونتگاه Cucuteni-Trypillia. در دوران اوج خود، این سکونتگاه ها با برابری اجتماعی بسیار مشخص می شدند. اعتبار: سوزان بیر، یونی کیل
شاخص توسعه انسانی سازمان ملل توضیحات جدیدی برای موفقیت اولین سکونتگاه های بزرگ اروپا ارائه می دهد.
تکه‌های ظروف سفالی، آثاری از پی خانه‌ها، چند استخوان – کاوش‌های باستان‌شناسی عمدتاً بقایای فرهنگ مادی را آشکار می‌کنند. ابزارهای متعددی برای نتیجه گیری در مورد شرایط اجتماعی یا افکار و احساسات مردم در گذشته مورد نیاز است. این گونه ابزارها شامل مفاهیم فلسفی است.با این حال، تا کنون، به جای تجزیه و تحلیل یافته‌ها و یافته‌های عینی، از این موارد در بحث‌های باستان‌شناسی اساسی استفاده می‌شود.
در مجله Open Archaeology، دو باستان شناس و یک فیلسوف از ROOTS Cluster of Excellence در دانشگاه کیل اکنون راهی برای استفاده از به اصطلاح “رویکرد قابلیت” برای بررسی مستقیم مسائل هویت و سازمان اجتماعی از داده های باستان شناسی ارائه می دهند. به عنوان مطالعه موردی، نویسندگان از اولین سکونتگاه های بزرگ در اروپا استفاده می کنند که بین حدوداً7000 و 5000 سال پیش وجود داشته است..
دکتر وسا آرپونن می‌گوید: “برای اولین بار، ما در نهایت توانستیم مقوله‌های باستان‌شناسی را با شاخص‌های توسعه انسانی سازمان ملل متحد مرتبط کنیم. بنابراین، رویکرد ارائه‌شده همچنین امکان ایجاد پیوند بین گذشته‌های دور و حال را فراهم می‌کند.”
«رویکرد قابلیت» یک مفهوم فلسفی است که به کار فیلسوف و اقتصاددان هندی آمارتیا سن در دهه های 1970 و 1980 برمی گردد.
دکتر آرپونن توضیح می‌دهد: «این رویکرد فرض می‌کند که رفاه انسان تنها با دارایی‌های مادی سنجیده نمی‌شود، بلکه با ابزارهای دیگری که امکان و تسهیل کنش را فراهم می‌کند، و همچنین با قابلیت‌های گروه‌ها و افراد برای داشتن یک زندگی فعال سنجیده می‌شود».
امروزه این مفهوم از رفاه انسان به عنوان مبنای نظری برای شاخص توسعه انسانی سازمان ملل متحد (HDI) عمل می کند. با این حال، اعمال آن در جوامع انسانی در گذشته های دور چالش بزرگی را به همراه دارد.
“چگونه می توانیم از بقایای ایستا فرهنگ مادی برای بازسازی ابعاد فعالیت پویای آن استفاده کنیم؟” دکتر René Ohlrau یکی از نویسندگان این چالش می گوید.
برای تسلط بر این چالش ها، نویسندگان ابتدا ابعاد و سطوح تحلیل شاخص توسعه انسانی را به شاخص های باستان شناسی مرتبط کردند.
یکی از این دسته‌بندی‌ها، برای مثال، استاندارد زندگی است که در سطح اجتماعی نیز در ظرفیت نوآوری منعکس می‌شود. پروفسور دکتر تیم کریگ، یکی از نویسندگان این مقاله توضیح می دهد که دستگاه های بافندگی در پرونده های باستان شناسی ظاهر می شوند.
در مرحله دوم، نویسندگان طرح جدید توسعه یافته را برای جوامع Cucuteni-Trypillia (حدود 5050-2950 قبل از میلاد) که در رومانی کنونی، جمهوری مولداوی و اوکراین واقع شده بودند، اعمال کردند. این جوامع به‌خاطر سکونتگاه‌های بزرگ و حلقه‌ای شکل که تا حدوداً گسترش یافته‌اند، شناخته شده‌اند. وسعت 320 هکتار و خانه 17000 نفر بود.
دکتر آرپونن می گوید: “کاربرد ابزار تحلیل ما مطالعات قبلی را تایید می کند. آنها معتقدند که این سکونتگاه ها در مرحله شکوفایی خود با برابری اجتماعی بزرگ مشخص می شدند و مردم فرصت های گسترده ای برای فعال شدن داشتند.” با این حال، نتایج ما به توضیحات متفاوتی نسبت به قبل برای این موضوع اشاره دارد.
تا به حال، تغییرات آب و هوایی و رشد جمعیت اغلب به عنوان محرک هایی تلقی می شد که مردم با نوآوری در سیاست و فناوری به آن واکنش نشان دادند.
“رویکرد تحلیلی ما امکان تفسیر تحولات جوامع Cucuteni-Trypillia را به صورت معکوس باز می کند. این می تواند فرصت های گسترده برای مردم و شانس تحقق آنها باشد که افراد بیشتری را به خود جذب کند که سپس به رشد جمعیت و نوآوری منجر شود. دکتر آرپونن به طور خلاصه می گوید.
در تحقیقات آتی، این رویکرد در سایر جوامع گذشته و در سایر زمینه‌های باستان‌شناسی نیز اعمال خواهد شد.
دکتر آرپونن می‌گوید: «در هر صورت، این فرصت برای زیر سؤال بردن الگوهای سنتی توضیح در باستان‌شناسی و تحریک بحث‌های جدید در مورد تفسیر یافته‌ها فراهم می‌کند.
