چگونه فن‌آوری‌های مکانی به مدیریت مؤثر بلایا کمک می‌کنند

27 اکتبر 2023-© shutterstock/Parilov

فن‌آوری‌های زمین‌فضایی پتانسیل عظیمی برای مشارکت در هر مرحله از مدیریت بلایا، از آمادگی تا بازیابی، دارند.

مانند یک کشتی ظریف که در آب های متلاطم حرکت می کند، مدیریت موثر بلایا شبیه به داشتن نقشه و قطب نمایی دقیق است. در این زمینه، فناوری‌های مکانی مانند سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی (GIS) و سنجش از دور به عنوان کمک‌های ناوبری حیاتی ظاهر می‌شوند.این ابزارهای پیچیده، رویکردی یکپارچه برای مقابله با بلایای طبیعی ارائه می‌دهند، و راه نجاتی در کاهش آسیب‌پذیری و افزایش انعطاف‌پذیری آب و هوا ارائه می‌دهند.

آنها جمع آوری گسترده، تجزیه و تحلیل دقیق، تجسم پویا، و نظارت دقیق داده های مکانی را امکان پذیر می کنند – گنجینه ای از بینش های ارزشمند برای انجام ارزیابی ریسک، تدوین استراتژی های پاسخ، ارزیابی میزان آسیب و ردیابی پیشرفت بازیابی.

با استفاده از فناوری‌های فضایی که قابلیت‌های GIS را با تکنیک‌های سنجش از دور ادغام می‌کنند، تصمیم‌گیرندگان می‌توانند استراتژی‌های تخصیص منابع و تلاش‌های هماهنگی را در مواقع اضطراری به طور قابل‌توجهی بهبود بخشند و در نهایت جان افراد را نجات دهند و در عین حال اثرات بلایای طبیعی را کاهش دهند.

در کاهش بحران، فناوری GIS با ارائه ابزارهای ضروری برای جمع‌آوری، تجزیه و تحلیل و تجسم داده‌ها، که به ارزیابی ریسک، شناسایی مناطق پرخطر، تجزیه و تحلیل آسیب‌پذیری و توسعه برنامه‌های مدیریت بلایای قوی کمک می‌کند، نقشی محوری ایفا می‌کند.

استفاده از این فناوری‌های مکانی، مقامات را قادر می‌سازد تا خطرات احتمالی را به طور دقیق پیش‌بینی کنند و مناطقی را که بیشترین خطر را دارند شناسایی کنند.

با انجام ارزیابی‌های جامع ریسک با استفاده از تکنیک‌های نقشه‌برداری مبتنی بر GIS و سیستم‌های مانیتورینگ، سازمان‌ها می‌توانند تعیین کنند که مناطق مختلف چقدر در برابر بلایای مختلف مستعد هستند. از این اطلاعات می توان برای اولویت بندی منابع به طور موثر و تدبیر اقدامات پیشگیرانه استفاده کرد.

علاوه بر این، توانایی فناوری GIS برای جمع‌آوری داده‌های بلادرنگ در طول یک رویداد در مدیریت بحران‌های جاری بسیار ارزشمند می‌شود. راهبردهای واکنش فوری را با ایجاد نقشه‌های موقعیتی که مناطق آسیب‌دیده را به سرعت شناسایی می‌کنند و در عین حال تراکم جمعیت را تخمین می‌زنند و مسیرهای تخلیه را به طور موثر تعیین می‌کنند، تسهیل می‌کند.

ارزیابی پس از فاجعه یکی دیگر از جنبه های حیاتی است که در آن GIS کمک قابل توجهی را ارائه می دهد. از طریق تجزیه و تحلیل فضایی منطقه آسیب دیده پس از رویداد، به ارزیابی کمی و کیفی میزان آسیب کمک می کند.

این داده‌ها می‌توانند اولویت‌بندی تلاش‌های بازیابی را بر اساس سطوح شدت تسهیل کنند و در عین حال از تخصیص کارآمد منابع برای پروژه‌های بازسازی اطمینان حاصل کنند. در نهایت، این قابلیت ها نشان می دهد که چگونه GIS یکپارچه در فرآیندهای برنامه ریزی و مدیریت بلایا موثر است.

به طور قابل توجهی، سنجش از دور می تواند داده های بصری به روز و با وضوح بالا را از مناطق آسیب دیده از فاجعه ارائه دهد، با مطالعات نشان می دهد که استفاده از آن می تواند زمان واکنش اضطراری را تا 20٪ کاهش دهد.با ارائه تحلیل‌های مکانی ضروری، هم در برنامه‌ریزی قبل از بلایا و هم در مدیریت پس از بلایا نقش مهمی ایفا می‌کند.

کاربردهای سنجش از دور در ارزیابی خطرات و پایش بلایا مفید بوده و امکان پیش‌بینی و ردیابی رویدادهای طبیعی مانند طوفان، سیل، و آتش‌سوزی‌های جنگلی را فراهم می‌کند.

با تجزیه و تحلیل داده های تاریخی و الگوهای توپوگرافی از طریق فناوری های سنجش از دور، مقامات می توانند مناطق خطر بالقوه را ترسیم کنند که برای برنامه ریزی شهری و کاهش خطر حیاتی است.

علاوه بر این قابلیت پیش‌بینی، سنجش از دور در ارائه داده‌های بلادرنگ در طول یک بحران جاری نیز برتری دارد. واکنش مؤثر در بلایا نیازمند اطلاعات به موقع در مورد میزان خسارت وارده و پیشرفت رویداد است.

فناوری‌های سنجش از دور دقیقاً همین را ارائه می‌دهند – دسترسی فوری به بازنمایی‌های دقیق مناطق آسیب‌دیده، که فرآیندهای تصمیم‌گیری سریع‌تر در مورد استراتژی‌های تخلیه یا تخصیص منابع را تسهیل می‌کند.ظهور تصویربرداری ماهواره‌ای همراه با الگوریتم‌های محاسباتی پیشرفته، پتانسیل این حوزه را برای ارزیابی دقیق‌تر خسارت پس از یک بلای طبیعی بیشتر گسترش داده است.

استفاده از هم افزایی بین GIS و سنجش از دور می تواند به طور قابل توجهی قابلیت ها را در آمادگی، واکنش و بازیابی در برابر بلایا افزایش دهد.

ادغام این فناوری‌های فضایی امکان درک جامع از شرایط زمین و محیطی قبل، حین و پس از یک رویداد فاجعه را فراهم می‌کند. ادغام داده ها از منابع مختلف، از جمله تصاویر ماهواره ای، پایه و اساس این رویکرد قوی را تشکیل می دهد.با چنین مجموعه داده های غنی در اختیار، پرسنل مدیریت بلایا می توانند تجزیه و تحلیل فضایی دقیق را برای ارزیابی سطح خطر انجام دهند.مواردی هم چون شناسایی مناطق آسیب پذیر، پیش بینی بلایای احتمالی، برنامه ریزی مسیرهای تخلیه و هماهنگ کردن تلاش های موثر واکنش در برابر بلایا.

ترکیب مدل‌سازی پیش‌بینی‌کننده در این فرآیند با ارائه هشدارهای اولیه بر اساس الگوهای داده‌های تاریخی و به‌روزرسانی‌های بلادرنگ، اثربخشی آن را بیشتر گسترش می‌دهد.

تحلیل فضایی با GIS شامل:

• ارزیابی ریسک: شناسایی مناطق پرخطر بر اساس عوامل جغرافیایی
• نگاشت آسیب پذیری: برجسته کردن مناطق مستعد انواع خاصی از بلایا

مدل‌سازی پیش‌بینی با استفاده از داده‌های سنجش از دور این امکان را فراهم می‌کند:

• پیش‌بینی خطر: استفاده از داده‌های تاریخی برای پیش‌بینی بلایای احتمالی
• نظارت در زمان واقعی: ردیابی پیشرفت رویدادهای جاری برای پاسخ فوری

از طریق چنین کاربرد هم افزایی از GIS و فناوری‌های سنجش از دور، داده‌های مکانی به ابزاری قدرتمند در کمک به استراتژی‌های کارآمد مدیریت بلایا تبدیل می‌شوند که هدف آن حفاظت از جان انسان‌ها و منابع در برابر اثرات مخرب بلایای طبیعی است.

قدرت فناوری‌های زمین‌فضایی در توانایی کم‌نظیر آن‌ها در مدیریت بلایای طبیعی آشکار می‌شود. این ابزارها با داده‌های دیجیتالی، زمان‌های پرفراز و نشیب را به سیستم‌های ساختاریافته تبدیل می‌کنند و پاسخ‌های اضطراری کارآمد و فرآیندهای بازیابی را ممکن می‌سازند.