۳ اکتبر ۲۰۲۵، عکس از نویسنده: امیر خولام-اولین ماژول مرکز داده زیر آب هاینان ۲۰۲۳-تانگ فی/برای chinadaily.com.cn
یک شرکت چینی در حال آمادهسازی برای غرق کردن یک کپسول سرور در دریای شانگهای در اواسط اکتبر است. هدف این پروژه مهار هزینههای هنگفت انرژی مراکز داده سنتی است و یکی از اولین خدمات تجاری جهان در نوع خود را نشان میدهد.
وبسایتها و برنامههای جهان به سرورهای فیزیکی متکی هستند. هوش مصنوعی تقاضا را افزایش داده و نیاز فوری به زیرساختهای کارآمدتر را ایجاد کرده است. مراکز داده روی زمین از سیستمهای خنککنندهی پرانرژی استفاده میکنند. در مقابل، جریانهای اقیانوسی میتوانند به طور طبیعی دمای سرورهای غوطهور را تنظیم کنند.
یانگ یه از شرکت تجهیزات دریایی هایلندر، که در حال توسعهی غلاف شانگهای با سازندگان دولتی است، گفت: «عملیات زیر آب مزایای ذاتی دارد.»
کارگران ساخت کپسول زرد بزرگ را در اسکلهای در نزدیکی شانگهای به پایان رساندهاند. پس از غرق شدن، به مشتریانی از جمله چاینا تلکام و یک شرکت دولتی محاسبات هوش مصنوعی خدمات ارائه خواهد داد.
مایکروسافت در سال ۲۰۱۸ ایدهی مشابهی را در اسکاتلند آزمایش کرد، اما هرگز تجاریسازی نشد. در چین، این پروژه بخشی از تلاش دولت برای کاهش ردپای کربن تأسیسات داده است.
یانگ، معاون رئیس هایلندر، گفت: «تأسیسات زیر آب میتوانند حدود ۹۰ درصد از مصرف انرژی برای خنکسازی را صرفهجویی کنند.»
یارانههای دولتی این سرمایهگذاریها را تقویت میکنند. هایلندر ۴۰ میلیون یوان (۵.۶۲ میلیون دلار آمریکا) برای یک پروژه ۲۰۲۲ در هاینان دریافت کرد که هنوز در حال فعالیت است.
ای مرکز قبل از آماده شدن برای نصب در دریا، از اجزایی در خشکی ساخته شده است. این مرکز داده بیشتر انرژی خود را از مزارع بادی دریایی نزدیک تامین خواهد کرد. هایلندر میگوید بیش از ۹۵ درصد انرژی آن از منابع تجدیدپذیر تامین خواهد شد.
ژو جون، مهندس پروژه شانگهای، اذعان کرد که این ساخت و ساز چالشهایی را به همراه داشته است. او گفت: «تکمیل واقعی مرکز داده زیر آب، چالشهای ساختمانی بیشتری نسبت به آنچه در ابتدا انتظار میرفت، در بر داشت.»
محافظت از سرورها در برابر آب دریا بسیار مهم است. هایلندر از یک کپسول فولادی پوشیده شده با پوستههای شیشه برای مقاومت در برابر خوردگی استفاده میکند. یک آسانسور، غلاف زیر آب را به بخشی بالای آب متصل میکند و به خدمه اجازه میدهد تا تعمیر و نگهداری را انجام دهند.
کارشناسان در مورد خطرات زیستمحیطی هشدار میدهند. گرمای آزاد شده توسط مراکز داده زیر آب میتواند اکوسیستمهای دریایی را مختل کند.به نقل از SCMP، اندرو وانت، بومشناس دریایی در دانشگاه هال، گفت: «گرمای منتشر شده در برخی موارد میتواند گونههای خاصی را جذب کند در حالی که گونههای دیگر را دور میکند. در حال حاضر این موارد ناشناخته هستند – هنوز تحقیقات کافی در حال انجام نیست.»
هایلندر به ارزیابی سال ۲۰۲۰ از پروژه آزمایشی خود در نزدیکی ژوهای اشاره کرد که نشان داد دمای آب اطراف بسیار پایینتر از آستانهها باقی مانده است. اما کارشناسان میگویند افزایش مقیاس عملیات میتواند اثرات حرارتی را تشدید کند.
شائولی رن از دانشگاه کالیفرنیا، ریورساید، گفت: «برای مراکز داده در مقیاس مگاوات در زیر آب، مشکل آلودگی حرارتی باید با دقت بیشتری مورد مطالعه قرار گیرد.»
رن همچنین به موانع عملی اشاره کرد. برقراری اتصالات اینترنتی بین سرورهای دریایی و خشکی پیچیدهتر از مراکز سنتی است. محققان در ایالات متحده و ژاپن حتی در مورد آسیبپذیریها در برابر حملات موج صوتی در زیر آب هشدار دادهاند.
با وجود این موانع، رن معتقد است که تأسیسات زیر دریا ممکن است نقشی پیدا کنند. او گفت: «آنها احتمالاً جایگزین مراکز داده سنتی موجود نخواهند شد، اما میتوانند به برخی از بخشهای خاص خدمات ارائه دهند.»
