خانه اتحادیه میراث و پایگاه هنر صنعتی کشور

ویکی پدیای فارسی – ایرنا

خانه و باغ اتحادیه یا «خانه امین‌السلطان» عمارتی مربوط به دوران قاجار است که در مرکز تهران جای گرفته‌است. خانه – باغ اتحادیه به عنوان تنها بازمانده از خیابان لاله‌زار قدیم و یکی از باارزش‌ترین معماری‌های دوره قاجار شناخته می‌شود.

این خانه به دلیل موقعیت مکانی بین خیابان فردوسی و لاله‌زار تهران قدیم، محل رفت‌وآمدهای میهمانان خارجی آن روزهای قبل انقلاب و نشست‌های سیاسی هم بوده‌است.

این اثر در تاریخ ۱۲ تیر ۱۳۸۴ با شماره ثبت ۱۲۰۵۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. اما پس از چندی بعد «به حکم دیوان عدالت اداری ایران، خانه اتحادیه، (محل ساخت سریال دایی‌جان ناپلئون) به همراه خانه پدری پروین اعتصامی از فهرست آثار ملی خارج شده و در خطر تخریب قرار گرفتند». این خانه در مهر ماه ۱۳۹۴ توسط سازمان زیباسازی شهر تهران به قیمت ۲۸ میلیارد تومان خریداری و جز دارایی‌های شهرداری تهران شد.

این خانه – باغ زیبا متعلق به امین‌السلطان، صدراعظم دوره ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه و محمد علی شاه قاجار بوده‌است، که پس از کشته شدن او، توسط «حاج رحیم اتحادیه» خریداری شد

خانه امین‌السلطان

در سال ۱۲۶۱ خورشیدی، هنگامی که باغ بزرگ لاله‌زار برای ساخت خیابانی به همین نام بخش‌بندی و فروخته شد، بخشی از آن به میرزا ابراهیم خان، پدر علی‌اصغرخان اتابک (امین‌السلطان) رسید و با مرگ ابراهیم خان، پسرش بخش‌های دیگری از زمین‌های مجاور را خرید و به آن افزود.

در این خانه بسیاری از تصمیمات مهم سیاسی آن دوران گرفته می‌شده‌است. مساحت این خانه باغ در زمان قاجار بیشتر از حال حاضر بوده و ساختمان‌های آن به مرور زمان تخریب شده‌است.این باغ در دوران صدراعظمی میرزا احمد خان اتابک میزبان دیدارهای سرنوشت سازی بوده‌است. بسیاری از شخصیت‌های انقلابی و سیاسی دوران مشروطه این خانه را پناهگاه خود می‌دانستند. ناصرالدین شاه قاجار نیز به این خانه رفت‌وآمد کرده و ملاقات‌های حساسی در این عمارت داشته‌است.

خانه دایی جان ناپلئون

نوادگان امین‌السلطان در دوره‌های بعد، زمین پدری را تفکیک کردند و فروختند. سینما جهان، سینما شهرزاد، یک پارکینگ و یک مجتمع تجاری در بخشی از همین زمین‌ها ساخته شده‌است.

رحیم اتحادیه نیز در سال ۱۲۹۵ شمسی این زمین را از وارثان امین‌السلطان خرید و با تفکیک آن به ۳۰ سهم، آن را میان فرزندان خود تقسیم کرد. این خانه در دهه ۵۰ لوکیشن سریال معروف «دایی جان ناپلئون» ساخته ناصر تقوایی بود و به همین نام نیز معروف شد. خانه دایی جان ناپلئون تنها قطعه بازمانده از باغ‌های لاله‌زار است.

خروج از فهرست آثار ملی و مزایده خانه

در پی رسیدگی نکردن سازمان میراث فرهنگی به این اثر تاریخی و پس از بی‌نتیجه ماندن رایزنی‌ها جهت تملک این ملک توسط سازمان میراث فرهنگی، گروهی از مالکان خانه اتحادیه درخواست خروج این اثر از فهرست آثار ملی را به دیوان عدالت اداری دادند، و دیوان در سال ۱۳۸۹ خورشیدی رای به خروج آن از فهرست آثار ملی داد. در پی خروج خانه اتحادیه از فهرست آثار ملی ۲٫۲ سهم از سی سهم خانه در اردیبهشت سال ۱۳۹۲ به مزایده عمومی گذاشته شد.

تصویب فوریت طرح الزام خرید و بازسازی در شورای شهر تهران

در بهمن ماه ۱۳۹۲، شورای شهر تهران به فوریت طرح الزام شهرداری تهران به خریداری و بازسازی این خانه تاریخی رای داد؛ و قرار شد این خانه – باغ تاریخی پس از بازسازی و احیا از سوی شهرداری تهران به مرکز فرهنگی – هنری تغییر کاربری دهد.[۵] و در نهایت امر در شهریور ماه ۱۳۹۳ و نودمین جلسه شورا طرح ” الزام شهرداری تهران به تملک و بازسازی خانه باغ معروف به اتحادیه واقع در منطقه دوازده شهرداری تهران و بهره‌برداری از آن به عنوان مرکز فرهنگی و هنری ” مصوب شد.

سردر خانه اتحادیه

تخریب بخش قاجاری و آتش‌سوزی بخشی از مجموعه خانه امین‌السلطان

در تعطیلات ایام شب قدر تیر ماه ۹۳ بخش قاجاری خانه باغ اتحادیه (ضلع جنوب غربی عمارت) با لودر توسط شهرداری تهران تخریب شد. ساعت ۲ نیمه شب شنبه مورخ ۹۳/۶/۱، بخشی از مجموعه، که باقی مانده از املاک امین‌السلطان بود و در سالهای اخیر تبدیل به کارگاه شده بود، در آتش سوخت.

خریداری توسط شهرداری تهران

این خانه در مهر ماه ۱۳۹۴ توسط سازمان زیباسازی شهر تهران به قیمت ۲۸ میلیارد تومان خریداری و جز دارایی‌های شهرداری تهران شد و قرار شد کار مرمت آن شروع شود.

اما…..

این خانه به یکی از جلوه های هنر صنعتی ایران تبدیل شده است و هم اکنون در حال بازسازی می باشد .در این راستا …..

چهارشنبه ۱۵ خرداد، کیهان کلهر به منظور ایجاد لحظاتی شیرین و دلنشین برای مردمی که این روزها خانه‌نشینی را انتخاب کرده و طولانی شدن روزها و شب‌های کرونایی احتمالا برایشان خسته کننده و ملال آور شده با حمایت کمپانی هاکوپیان، کنسرت برخط شهر خاموشرا که پیش از این به صورت زنده چندین بار اجرا کرده بود در خانه اتحادیه تهران به صحنه برد.

علاقمندان این هنرمند و اثر شهر خاموش، این اجرا را از طریق پلتفرم‌های مختلف از جمله صفحه شخصی این هنرمند تماشا کردند. این کنسرت قرار بود دو شب قبل برگزار شود که بنا به دلایلی نامعلوم به تعویق افتاده و نهایتا شامگاه گذشته در عمارت اتحادیه برگزار شد.

پیش از این و در تبلیغات مربوط به این اجرا کیهان کلهر در صفحه شخصی خود نوشته بود: فروردین نود و هشت و در شروع تور شهرخاموش قرار به رفتن به اغلب شهرهای کشورمان را داشتیم و بخشی از برنامه‌های ما نیز کنسرت برای هموطنان در شهرهای مرزی و از سر گیری اجراهای رایگان ویژه تور قبلی در مناطق محروم بود که به دلیل شیوع کرونا امکان پذیر نشد.

این نوازنده بین المللی در ادامه پیام خود نوشته بود: از این رو بر ادامه این اجراها به صورت پخش زنده در فضای مجازی و با امکان دسترسی به صورت رایگان و برای همه مخاطبان در اینستاگرام و یوتیوب تصمیم گرفتیم تا در این احوال برای ساعتی همدلانه در تاریخ ۱۳مرداد ماه در کنارتان بنوازیم و بشنویم.

پیش از این علیرضا عصار طی یک اجرای خانگی قطعه امیدواران را در ستایش از جانفشانی و تقدیر از کادر درمان اجرا کرد که این اجرا از طریق صفحه شخصی این هنرمند به صورت برخط پخش شد.

در دوازدهمین شب از اجراهای آنلاین نوروزخانه هم که به همت دفتر موسیقی و شهرداری تهران در برج میلاد در شب‌های عید نوروز اجرا شد سینا سرلک خواننده کشورمان اجرای خود را تقدیم به پرستاران و کادر درمانی کشور کرده بود.

امیر عظیمی دیگر خواننده کشورمان است که در روزهای آغاز شیوع بیماری کرونا با همت شرکت ترانه شرقی کلیپی با عنوان «۳۰۰ گل سرخ یک گل نصرانی» را در پاسداشت جانفشانی‌های کادر درمانی کشور در فضای مجازی منتشر کرده بود.کیهان کلهر نیز در اجراهای برخط موسیقی در روزها و شب‌های کرونایی پیش از این تکنوازی سه تار را در موزه آبگینه برای مخاطبان اجرا کرده بود.